دیوارێك لە نێوان دوو زۆنی یەك ناسیۆنالیزم … ڕزگار عومەر
ئەو دیوارەی کە لە نێو دوو دراوسێ ی ئاسایی هەیە لە کۆڵانەکان کە دوژمنداری یەکتر ناکەن، جیاوازی هەیە لەو دیوارەی کە لە خەیاڵی ئەمنی و ئایدیۆلۆژی ئەو نوخبەیەی کە ئەمرۆ هەردوو زۆنی سەوزو زەرد بەڕیوە دەبەن.
سیاسەتمەدارو بەرپرسە ئەمنیەکانی هەردوولا هەر لە پەنای دروشم و بازەکەی ئارمی حکومەتی هەرێم لە جیاتی میتۆدی عەقڵ و ئەندێشەی یەك چارەنوس و سەرانسەری بوون، بە گومانی دوو دراوسێ ی پر لەکینەی دوژمندار لەبەرامبەر یەکتر دەخوێنن. هیچ لا تەنانەت تاقەتی ئەوەشیان نیە بڵێن با ” دوو دراوسێ ی باش بین” لە گەڵ یەکتر.
وەستانی دوو ئوتۆمبێلی ئیمێرجێنسی (ئیسعاف) لەم بەرو لەوبەری خاڵی پشکنینی هەردوو زۆن بۆ وەرگرتنی نەخۆش ، ساتر لیدان لە هەندێ خاڵی پشکنینیتربە پێ ی لێدوانی ئەم هاوڵاتیانەی رێیان کەوتۆتە ئەو شوێنانەو لە راگەیاندنەکان قسەیان کردووە، پێش ئەوەی خۆ ئامادە کردن بێ بۆ حالەتی گرژی و لە ناکاو یان لە دەست دەرچوون هەروەکو( بیانوەکانی دەست پیکردنی شەڕی ناوخۆ لە ئاداری ١٩٩٤) بریتیە لە نامەو سیگنال ناردن و تیژکردنەوە ناسنامەی ستایڵی حوکمڕانی لە هەردوو زۆن ، ئامانجی یەکەمی ئەم سیگناڵ ناردنانە بۆ ناوخۆی هەردوو زۆنەکە یە! دووەم بۆ دووقات کردنەوەی فشاری سیاسی و شەڕی دەروونی نێوان ڕێبەرانی هەردوو زۆن.
بۆ تیژکردنەوەی هەژموون و شوناس : هەردوو زۆن نە دەرفەتیان هەیە، نە دەتوانن بێ بوونی دەرفەت موغامەرە بکەن بە بەرژەوەندە ئابوریەکانیان، نە ڕۆحی نەوەی یەکەمی ناسیۆنالیزمی ئەوروپیان هەیە کە بە جدیەوە بچنە نێو گوتاری یۆتۆپیاو پرۆژەیەکی گەورەی “نەتەوەودەوڵەت دروست کردن بەمانا چڕەکەی ناسیۆنالیزم” بۆیە تیژکردنەوەی ئەم شوناس و هەژمونگەراییە ناچاری کردوون بە پرۆژەی زۆر بچوکترو تەسکبینتر خۆیان مەشغول بکەن، هەردوولا خۆیان بەرامبەر هیچ ناسیۆنالیزمێکی جیهانی یان ئیقلیمی پێناسە ناکەن، چونکە لە ڕیگەی ئابوری ڕەیعی و زەمانەت کردنی شەرعیەتی دەسەڵاتێکی لۆکەڵی، وەکو ئەمری واقیع بوونەتە ئاسانکاری ئیداری و لۆجیستی، بوونەتە بەشێك لە مەنزومەی دوو جەمسەرەی ستراتیژو ناسیۆنالیزمە ئیقلیمیەکانی ناوچەکە ( بە ناچاری جوگرافیا بێت یان بە ئیختیاری سیاسی بێت) .
نەبوونی ئەو قودرەتە وای بەسەر هەردوو باڵی ناسیۆنالیزمی کورد کردووە لە بەینی ١٠ تا ٢٠ ساڵیك پێویستیان بە تیژکردنەوەی کەڵبەکانی بەرژەوەندو شوناس و چارەسەر کردنی بەریەك کەوتنی تەماحە هەژموندارەکانی یەکتر بن.
هەردوولا تەنانەت کاتێ بە تەعبیری خۆیان ” خەریکی گەمەی دیموکراسین” لە ئاشتی و گەمەی هەڵبژاردن دۆخێکی وادروست دەکەن لە ڕێگای میدیای نەخۆشی هەردوو زۆن، کە هەست بە دانە دانە دەنگی گولەو تۆپەکان و قەناسی سەر ماڵانی سالەکانی ١٩٩٤ تا ١٩٩٧ بکەیت !
تەشهیرو مەلەف هەڵدانەوەو زمانێکی نزمی تانەو کوشتنی مەعنەوی یەکتر هەموو ئەو ئاکارانەن کە دەبێ هاوڵاتی کورد بە ناوی هەڵمەتی هەڵبژاردن لە هەردوو زۆن قبوڵی بکات، ئەگەریش بە ڕێکەوت ئەم هاوڵاتیە خوێنەرێکی سادەی مێژوو بێت، ئەوا گوێ ی لە دەنگی ڕاكێشانی خەنجەرو حیلەی ئەسپ سواری میرنشینینە کوردیەکانیش دەبێ لە دژایەتی یەکتر! کە بە شیوەیەکی “ڕەمزی” ئەم میرنشینانەش لە مێژووی موعەلەب کراوی سەتحی مێژوونوسانی هەردوو زۆن لە ئەمڕۆدا ئەرکی ئەوەیان پێ شیاوە کە ئەم میرنشینانە وەکو باپیرەی یەکەم، وەکو ڕەگە هەرە کۆنەکەی حیکایەتی ئەم هەژمونخوازیە بەسەر هاوڵاتیان ساغ بکەنەوە.
ئەگەر بگەڕیینەوە سەر ئەدەبیات و حیکایەت خوانەکانی هەردوولا ، ئەگەر وورد بینەو لە مقەس و فوتەی خەیاتە ئایدیۆلۆژیەکانی هەردوو زۆن، دەبینین ئەوانیش لەسەردەمی ڕوخانی دیواری بەرلین ، تا ساڵ بەساڵی یادکردنەوەی ئەم ڕوخانەش وازیان لەوە نەهێناوە کە هەمیشە بە تەعبیری خۆیان بەسەر شان و باڵی ئەم “روداوە مێژوویەی گەورەیە” هەڵبدەن!
ئەگەر ڕوخانی دیواری بەرلین لە ڕووی دیموکراسیەوە بۆ خەیاتە ئایدیۆلۆژیەکانی هەردوو حیزبی دەسەڵاتدار ئەوەندە پڕ بەهایە ، بۆ دەبێ خۆتان دیوارێکی تری بە دیسپلینتر لە نێوان شارەکانی کوردستان دروست بکەن ؟ بلۆکی دیواری”ڕەمزیی” کاریگەریەکەی زۆر زیاترە لە دیواری چەمنتۆ و تەلبەندی دڕکی ئاسنین .
ڕزگار عومەر
