گهڕان بهدوای بوون لهشیعرهكانی ناشاد دا … وریا مهعروف
لهساڵی ههشتایهكانهوه سیروان ناشاد دهستی دواوهته نووسین و شیعر ئهزموونێكی لهمێژینهی لهوبوارهدا ههیه و چهندین كتێبی چاپ و بڵاوكراوهی ههیه لێرهدا من باس له شیعر دهكهم جیا له نووسینهكانی تری، شیعر جیاواز لەژانرەکانی تری ئەدەب، پێویستی بەخوێندنەوەیەکی کەمێ تایبەت و وردترە لهبارێكى هزرى ئارامدا دهتوانى بگهى به بەکۆدە شاراوەکانی نێو دەقێکی دیاریکراو ناکرێ وەك خوێندنەوەی هەواڵێك لەڕۆژنامەیەكدا شیعر بخوێندرێتەوە.
ئهزموونى شيعرى ناشاد فراوانه و خاوهنى چهندين كتێبى شيعريه بهڵام زياتر دهوهستمه سهر تێكستهكانى كتێبى (عهورهتى گهڵا) ئهو ههميشه له ههوڵدايه بۆ تاقيكردنهوهى ڕێگه و شێوازى نوێى نووسينى دهق و قهتيس نهبوون لهسهر تهنها ڕێچكهيهك، بهدۆزينهوه تهنها ڕێگهيهك نهوهستاوه ههنگاوى ناوه بهرهو تاقیكردنهوهی ڕێگهی دیكه و دۆزینهوهی زمانی دیكه بۆ دهربڕین، بهوه خوێنهر سهرسام دهكات ههميشه پهنا دهبات بۆ كهشفكردنى ڕێگهى ديكه بۆ گوزارشتكردن له ئازارهكانی مرۆڤ، خوێنهر حهزدهكات بكهوێته دواى شعرهكانى، وهك زنجيرهك تا كۆتاييهكهى بڕوات و ببينێت،. فۆرمى شعيرى ناشاد فره ڕهههنده و زۆربهى شيعرهكانى شيعرى درێژن قهسيدهن، گێڕانهوهى تێدايه ڕووداوى تيدا باسكراوه گهڕاوهتهوه بۆ كۆمهڵێك چيڕۆكى ناو مێژوو، ههوڵێداوه له ڕێگاى گێرانهوهى رووداوهكان گوزارشت له ناوهڕۆكى شيعرهكهدا بكات. لهو شاعیرانەیه كە دەخوازن مامەڵەیهكی جیاواز لەگەڵ وشەدا بكەن و خەمی دۆزینەوەی ڕێگا و وێنەی نوێیان هەیە، تاڕادەیەك خاوەنی تام و بۆنی تایبەتی شیعری خۆیهتى و دەتوانرێت سیمای شیعری بناسرێتەوە.
ئهگهر سهرنج له دهقهكانی ناشاد بدهين زیاتر پهیامی وشیارییان ههیه، به جۆرێك كه دهخوازێت مرۆڤ خۆی ڕیگهی خۆی ههڵبژێرێت بهرهنگارى ههموو ئهو بهربهستانه بێت دێنه ڕێگهی، شیعرهكانى ههوڵدانه بۆ شكاندنی موقهدهس و ڕۆنانی دونیایهك بهبێ موقهدهس. لێرەوە دەمەوێت بهشێوهيهكى گشتى دهربارهى گهڕان بهدواى بووندا لهناو شیعرەكانی شاعیری كورد (سيروان ناشاد) بدوێم له كتێبى شيعرى (عهوهرهتى گهڵا) كه كۆمەڵێك شیعری لهخۆ گرتووه، هەوڵ دەدەم دنیابینی خۆم دەربارەی شیعرهكانى بنووسم كە بۆ من جگە لە مایەی چێژ بەخشین، جێگای لە سەروەستانیش بوو، چونكه دهقه شيعريهكانى ناشاد ڕێگايهكن بۆ دهرچوون له ناشادى، كۆمهڵناسانه و دهروونناسانه دهست دهخاته سهر برينهكان و ژان و مهينهتيهكانمان نيشان دهدات بۆ ئهوهى رهچهيهك لهخۆمان بدهين و بێينهوه هۆشخۆ, ههروهك له شیعری سهوڵدا دهڵێت:-
خودایه
تازه دڵی چۆلهكهیهكمان پێ ئاشت ناكرێتهوه
بهلێواری گوێسهبانهكهوه بوو به چلووره
ئیدی فرمێسكی ئهو منداڵه لێمان خۆش نابێ
بێ گوناه له ڕهحمی زهمهندا مهیی
نوزهی ئهو مێروولهیه نابڕیتهوه بهگهورهیی پێمان لێنا
شهوكوێربووین له هاوهڵی (یوسف) و گورگان خوارد چووین
خودایه
چ حیكمهتێكه ئهم بوونه
چ سڕێكه ئهم گهردوونه
واین له لووتكهی ئۆرگازمی تهنهایی
به چڵهپۆپهی ژانهوه
كۆتایی چ مهرگهساتێكمان بهشبوو
ههر لهمان شیعردا دهڵێت:-
بهم قیبله نوما ژهنگاوییهوه چۆن له تاریكستانی ئهم دهڤهره ههڵچووه ڕێ دهركهین
بهم جهسته سووتاوهوه ڕۆژ چۆن دهكرێتهوه
ناشاد لهههموو شيعرهكانيدا باس له بوونى مرۆڤ دهكات و ئامانجى سهلماندنى وجوديهتى تاكه بۆ ئهوهى نهكهوێته دواى گشت و له ههژموونی كۆ ڕزگارى بێت و پێگهى خۆى ديارى بكات لهپاڵ ئهمهشدا جگه له گهران بهدواى بووندا شاعير له شعرهكانيدا باس له عهشق و خۆشهویستی و نيشتمان و هاوڕێيهتى…هتد دهكات بهڵام ئهوهى من لێره ئامانجمه و باسى لێوه بكهم گهڕانه بهدواى بوون، كههەر كەڕەتێک دەیخوێنيتەوە، تێدەگەى ئینسان پڕە لە شکۆ و پێويسته شكۆى خۆى نهخاته مهترسيهوه بههۆى ترس و شهرمێكهوه، وات لێدهكات ئاسمانێكى نۆێ بۆ فڕين بدۆزيتهوه و له پهنجهرهيهكى ديكهوه بڕوانيت، ڕهههندى ڕۆحى له خوێنهردا فراوان دهكات و واى لێدهكات ديدگاى بهرانبهر شتهكان بگۆڕێت و بهجۆرێكى تر سهيرى دنيا و ژيان بكات، لهم كۆپلهيهى خوارهوهدا له قهسيدهى عهوهرتى گهڵادا دهڵێت:
ناچمهوه نێو دارستانه چڕهكانى تاريكى و ههنگاوهكانم
به غهيبانييهتى ڕێگا ناسپێرم
تخووبهكان ههناسه سڕهكانم ڕام ناكهن
بهگريان هاتم بێدهنگ ناچم
ئهمه گوزارشته لهوهى مرۆڤ پێويسته گهشه بكات و گۆڕانكاري لهخۆيدا بكات بۆ ئهوهى ژيان بهرهو پێشهوه بچێت، ئاماژه بۆ ئهوه دهكات ڕابردوو ههرچهندە ناخۆش و تاريك بێت دهكرێ سهرهتايهكى نوێ دهست پێبكهين و ببێته وانهيهك و هێزمان پێ ببهخشێ، پێویستە لهڕێگا دووبارهكان لابدەین و سهيرى ئهو ڕێگايانه نەکەین كه بۆیان دياریكردووین بێ ئهوهى خۆمان بمانهوێ، لە دەقەکانیدا پێمان دەڵێ دەبێت نەچێنهوه سهر رێگهى كهس و ئهو سنوورانه بشكێنین کە تیایدا بەندکراوین، ئيتر لەوێیوە دهكهوێنه دواى خوستهكانى خۆمان و بوونى خۆمان دهسهلمێنین، پێویستە مرۆڤ ئهو ڕێگايانه بگرێتهبهر كه ڕۆحى دهتوانێ پشووى لێ بدات.
لهوانهيه ناشاد ئازارهكانى خۆى بهيان بكات له تێكستهكانيدا، خوێنهريش كه دهيخوێنێتهوه خۆى لهناو شيعرهكهدا دهبينێتهوه، چونكه كۆمهڵگاى كوردى ڕێژهى زۆرينهى وهك يهك ژياوه ههمووى ئازارهكانى لهيهك دهچێت، (فرۆید) دهڵێت: ((شاعیری ڕاستەقینە ئهو كەسهيه كە دەزانێت چۆن خەون و خەیاڵاتەكانی دەكاتە بەرهەمی هونەری یان حەقیقەتێكی هەستپێكراو)). شيعرهكانى ناشاد شيعرى درێژن له دهقێكدا چهندين لايهنى لهخۆگرتووه و كۆمهڵێك دهرد و كێشه مانيفيست دهكات، كه له ناخى زۆربهى تاكى كورد دا ههيه و پهنگى خواردۆتهوه، له خوێندنهوهيدا هۆکارە شاراوهكانى غهمگينى تاكى كوردت بۆ دهرهدهكهوێ، لهكاتى خوێندنهوه و ڕۆچوون و تێگهيشتن له دهقهكان وێنهى شكانهكانى خۆتت دهكهوێته بهرچاو و بهخۆت دهڵێيت تيمارى بكه و ئهم خوێنه ڕاگره، وهك ئهوه وايه سهرلهنوێ كهسێك بژيێنيتهوه و سهر لهنوێ دهست به ههنگاونان بكاتهوه، له ڕابردووی نهزانی و بێتهدهر و ڕێگای خۆی بگۆڕێ و دهستی ئهوانی تر بگرێ، ههروهك له شیعری (بهردهكانی گومان و پهنجهرهكانی یهقین)دا دهڵێت:
گهورهبووین و وهچهیهك شهرم و ڕیسوایی لهگهڵماندا گهورهبوو
شهرم لهو مناڵهی تنۆكێك فرمێسكیمان نهكرده یاقووتی گهردانهی مێژوو
شهرم لهو خوشكهی ئێستاش خوێنهكهی له قۆرتێكدا
نیگاری پاكیزهیی دهنهخشێنێ
شهرم لهو ڕێزهخاڵانهی لهچهناگه و مهچهكی تهمهن كوتامان
شهرم لهكانی سۆزی چاوی ئهو لاوهی لهدوا ههناسهیدا دهیگووت
كاشكێ دهمزانی بۆ دهمكوژن…؟!
شاعير له شيعرهكانيدا ئهوه مانيفيست دهكا كه مرۆڤ ئازاده و دهبێت خۆى بێت و به ڕێگاى خۆيدا بڕوات، مرۆڤ لهسهر ههقه، پێويسته بهرهنگارى ئهوانه بێتهوه كه كردويانه به كۆيله و بوونيهتى خۆى لێ دهسهننهوه پێویسته وشیاربێتهوه و ههقى خۆيهتى كۆت و بهندهكانى بشكێنێت و بپچڕێنێت و ياخى بێت، كامۆ لهبارهی روودانی كاتی یاخیبوونهوه دهنوسێت: “یاخیبوون كاتێك روودهدات، كه مرۆڤی یاخی ههست بكات له شوێنێك به جۆرێك له جۆرهكان لهسهر ههقه”.
