چیرۆک/ هزرخانە .. عەلی مستەفا
دەمەو ئێوارەیەکی درەنگ گەڕامەوە لادێ، لادێیەکی نەشمیل و سەرنج ڕاکێش، هەمیشە باوەشی بۆ ڕۆژئاوابوون کراوەیە، بەردەوام بەسەر باخچە و چەمی ئاوایی لە چوار وەرزی ساڵێدا پێدەکەنێت. ئەم لادێیە، پاڵی وەگردۆکەیەک داوە و لەوەتەی هەیە یادەوەری دەنووسێتەوە، ئارمەوانی سەروو لەوەتەی هەیە پێدەکەنێت و ژیان دەبەشێتەوە.
سەروبەندی ڕۆژ ئاوابوونێکی درەنگ بوو گەیشتمەوە لادێ، هێدی هێدی بە ڕێگای گۆمگێدا شۆڕمکردەوە، بەدەم خەیاڵ و ڕایەڵەکانی منداڵیم بە نێو تەپوتۆزی ئەم ڕێیەدا بیرەوەرییە کفتەکانم دەخستنە سەبەتەی تاڵی تەمەنم و وەک شەکرۆکەیەک دەمکرۆشتنەوە. دەنگێک ڕایچڵەکاندم، دەنگێکی نەرم و دڵسۆزانە، هەستی خاوەندارییەتی لێهەڵدەستا. هەر بەڕاستی لە دێدا وایە، هەموو گەورەیەک خاوەنداریت دەکات و پەرۆشیت هەڵدەگرێت.
بەو درەنگە لە کێندەرێ دێیەوە، ڕۆژەک نەمدیت بە وەخت بگەیەوە ماڵێ.
سەرم هەڵبڕی، مام حاجی حەسەنی هاوسێمان لە پەنای قاپییەی باخچەکەوە بە ئارامی زەردەی دەهاتنێ و بزەی قسە و ئامۆژگاری دەجوڵاند.
دا وەرە بزانم لە کێندەر دێیەوە، ئەدی ئەوە چییە بە دەستتەوە؟
سڵاو مام حاجی، قالبت کوە، سوپاس بۆ خوا کە بە باشی دەتبینم. ئەوە کوە نەگەڕایتەوە ماڵێ، خۆ درەنگ داهاتووە، لە تاریکیدا ڕۆیشتن هەندەک ناخۆشە.
من بە تاریکی ڕاهاتووم، عومرێ خۆم هەمووی لە تاریکی بەڕێکرد، هەتا هەنکەش نەگەیشتمە ڕووناکی، بۆیە من لە تاریکی باشتر هەست دەکەم و دەدۆزمەوە.
من لەم قسانەی مام حاجی فەلسەفەی تێکۆشان و بەردەوامییەکانی ژیانم هەست پێکرد، لەوەوە هەستم بەوە کرد کە تا بەردەوام تێنەکۆشین و هۆشیاریمان نەگاتە کۆ دەنگی و کۆ ڕەنگی هەر لە تاریکی دەمێنینەوە. من لە لێکدانەوەی ئەم خەیاڵانە دابووم، لە پڕ مام حاجی گوتی ئەتو پێمبڵێ ئەوە چییە بەدەستەوە و هەر خەریکی کتێب و دەفتەرانی، ڕۆژەک نەمدیت شتەکی لۆ ئەو گوندەی دروست بکەی. تا دەهات ڕووناکی ڕۆژێ بەرەو تاریکی گلۆژ دەبووەوە و ئاهەنگی قسانیش خۆشتر دەبوو.
ئیتر مام حاجی واز ناهێنێت، هەر دەیەوێت بزانێت کە ئەم کاغەزە پێچراوەی دەستم چی تێدایە. وێنەیەکی ڕووناکم دایە دەستی و، زۆر بە سەرنج و سەلیقە بوو، ئەوەندەی تەماشای وێنەکە کرد، تا هەموو شتێکی دەردەشە کرد، هەر تەماشای دەکرد و برۆی دەهینانەوە یەک، لە هیککەوە سەری هەڵبڕی و تەماشایەکی کردم و پاشان بە خێرایی تەماشایەکی وێنەکەی کردەوە، گۆتی مامۆستا ئەم وێنەیە چییە؟! بەسەر سوڕمانەوە پرسیاری دیمەنەکانی نێو وێنەکەی کرد.
گوتم ئەمە وێنەی کۆمەڵێک ئەدیب و نووسەری ئەم شارەن، رۆژانە لەوێ خڕ دەبنەوە و باسی زۆر شت دەکەن، باسی ئەدەب و زمان و فۆلکلۆر و بابەتە کەلەپوورییەکانی کوردی دەکەن، جارجارەش باسی سیاسەت و باری ئەوڕۆی وڵات و گوزەرانی هاوڵاتیان دەکەن. ئەم نووسەر و ئەدیبانە بە دیار هەموو خەمێکەوە دادەنیشن، هەموویان لە هەوڵی ئەوەدان زمان و ئەدەبیاتی کوردی بگەیننە ئاستێکی پێگەیشتوو و بەرز، لۆ ئەوەی ئەدەبیاتی ئێمەش لەتەک ئەدەبیاتی جیهانی ناوی بێتن.
مامۆستا ئەوە دوکانە!! بەسەر سووڕمانەوە دەستی بە قسان کردەوە.
لەو دوکانەدا تەنها ستیان و دەرپێ و جلی ژێرەوەی ژنان دەبینم، هەندێکیان هەڵواسراون و هەندێکیشیان دەستە دەستە بەسەر یەکەوە داندراون، بە تاقەکەشەوە ئەو وێنەیە دەبینم، پێدەچێت باوک و کوڕ بن. ئەها تەماشا بکە لەولای ڕەفەکانەوە لە ژێری ژێرەوە هەندێک کتێب و قاقەز دیارن، لەوی سوچەش کە دەستە چەپی دوکانەکەی گرتبوو چایخانەیەکی گچکۆکەیە، وەرە پێمبڵی لەم شوێنە گچکەیە، کەس نازانێت چایخانەیە، کتێبخانەیە، یان دوکانی جلکی ژنان. خەمی گەورەی زمان و ئەدەبی کوردی و بوژانەوەی فۆلکلۆر و کەلەپووری کوردی و خەمی گوزەرانی هاوڵاتییان چۆن هەڵدەگیرێت و چارە دەکرێت، هەنکە مامۆستا ئەمن بەو دوعایەی ناڵێم ئامین.
بەخوای ڕاست دەکەی مام حاجی، بەرێ ئەو برا ڕۆشنبیرانە چبکەن، ئەوان لەهەر کوێیەک خڕ ببنەوە، خەمی دڵی خۆیان دەڵێن و ڕێگای ڕاستیش دیاری دەکەن، بەڵام کەس گوێیان لێناگرێت و کەس بە تەرازووی ئەدیب و نووسەران ناکێشێت.
ڕاستدەکەی مامۆستا، وەبیرم دێت هەموو جارێ لەگەڵ مامۆستایێ گەورە، کە دەیان گۆتێ بابی گەورە، دوای نوێژێ عەسران لە بن دیوارێ مزگەفتێ دادەنیشتین دەیگۆت: ئەگەر دیتت کەسانی نەخوێندەوار و بێئەسل و نەسەب وەپێش زانا و پیاوی گەورە کەوتون، ئەوە نیشانەی ئاخیریتی، دەبی دوعایان بکەین خوا بمانپارێزێت، خراتر ڕوونەدات.
ئەدی مام حاجی ئەوڕۆکە ئەوهای لێهاتییە کەسی لێهاتوو و ڕێزدار کەس قسەی لێوەرناگرێت. دوکانێ مام حاجی ڕەشیدیش مەکۆیەکی جوان و پڕ یادگارییە لۆ هەموو نووسەران و ڕۆشنبیران، دێن و لۆ چەند وەختێکی کەم دادەنیشن و دواتر دەڕۆن، لە گەرمەی ئەو کۆڕ و دیدارانەشدا کڕیاری خارە سابیریش دێن و شمەکی خۆیان دەکڕن و دەڕۆن.
عەلی مستەفا\ ٢٠٢٠
