کورتەیەک دەربارەی ڕۆمانی ” هیبتا’ی مەحمود سادق.. شەماڵ بارەوانی
“هێپتا”شاکارێکی ناوازەی “مەحمود سادق”نووسەرو ڕۆمان نووسی میسریە،و،یەکەم چاپی لەساڵی”٢٠١٤”لێ هاتە وەشان و ناودەنگێکی باشی بەدەست هێناو دەنگدانەوەیەکی گەورەی درووست کردو کۆپیەکی زۆری لێ فرۆشراو بە پێی لێستی پڕفرۆشترینی ڕۆمانەکان، بۆماوەی ٣ساڵ لەوڵاتی میسر، لەپلەی یەکەم و پڕ فرۆشترین ڕۆمان بووەو تا ئێستا زیاد لە ٤٥جار چاپکراوەتەوە،
ئەو بەرهەمە ئەدەبییە مەزنە خۆی خزاندە نێو جیهانی سینەماو فیلمەوەو لەساڵی”٢٠١٦” لەلایان “هادی الباجوری”دەرهێنەری میسرییەوە،بە پاڵەوانێتی کۆمەڵێک ئەستێرەو ئەکتەری ناوداری ئەو وڵاتە لەنمونەی:عەمر شەریف، ماجدلکدوانی،ئەحمەد مالیک، یاسەمین ڕەئیس، دیناشەربینی، و بە بەژدای خاتونە گورانی بێژ”نیلی کەریم “و چەندان ئەکتەری تر فیلمێکی سینەمایی لێ بەرهەم هێندرا.
هێپتا.ڕۆمانێکی ڕۆمانسییەو نووسەر بە ناوەڕۆکێکی قوڵ و زمانێکی پاراو سادەو دوور لەگرێ دایڕشتووە،و ڕۆمانسیەت و فەلسەفەی ئاوێتەکردووەو چیڕۆکەکانی تێکەڵیەکن لە خۆشەویستی و ئازار.
هیێتا.هێمایە بۆپێگەی باڵابوون و گەیشتن پلەکەمال.
دنیایەکی جیاوازە،
گەشتێکەبۆ جیهانی خۆشەویستی.
چیڕۆکی عیشق و ناڵەو ئومێدە.
نووسەر لەو بەرهەمەیدا باس لەقۆناخەکانی خۆشەویستی و پەیوەندی سۆزداری دەکات.لەو هەستەی مرۆڤ دەدوێت ، کاتێک دەکەوێتەداوی خۆشەویستی کەسێکی ترەوە.
چەمکی”هێپتا”زاراوەیەکی گریگی و یۆنانیەو بەواتای ژمارە حەوت”٧”دێت و نووسەریش لێرە پەیوەندی عاتفی و هەستی خۆشەویستی بۆ “٧” قۆناخ دابەش کردووەو بە شێوەیەکی زانستی و جوایەز لەسەرخۆشەویستی دەدوێت لەو حەوتقۆناخەدا.
لەو حەوت قۆناخەی. هەر قۆناخەو جۆرێک لە خۆشەویستی ئەزمون دەکرێت و لەهەر ٧قۆناخدا. بەپێی قۆناخەکان گۆڕانکاری بەسەر شێوەو جۆری خۆشەویستییەکە دادێت. خۆشەویستی قۆناخی مناڵی جیایه لە خۆشەویستی لە تەمەنی هەرزەکاری
هەروەها خۆشەویستی لەقۆناخی گەنجێتیدا، جوایەزە لەگەڵ ئەو خۆشەویستییەی قۆناخی ناوەڕاستی تەمەن، کەچی لەهەموو ئەو گۆڕانکارییانەی لەخۆشەویستی ڕوودەدەن،گۆڕانکارییەکان لەیەک مرۆڤدایە، تەنها قۆناخەکانی تەمەنی ئەو کەسە گۆڕانکارییان بەسەردا دێت و ئەو گۆڕانکارییانەی قۆناخی تەمەن، دەبن بە هۆکار بۆ گۆڕانکاری لە شێوەو شێوازی خۆشەویستی.
چونکە مرۆڤ لە هەرقۆناخێک لەو قۆناخەی تەمەنیدا، لەمنداڵی و هەرزەکاری و گەنجی و ناوەڕاستی تەمەندا. بەئەزمونی جیاوازدا تێدەپەڕێت و شتی تازە دەبینێت و وانەی نوێ فێردەبێت و زانیاری و مەعریفەی تر لەو بوارە وەردەگرێت و گۆڕانکاری لەهزر و سایکۆلۆجییەت و هەستی دا درووستدەبن.
بۆیەکا نووسەر پێی وایە بۆوەی لەپێوەندی سۆزداری سەرکەوتووبیت و لە پیرۆزی چەمکی عیشق تێبگەیت، دەبێت ئاگاداری ئەو”٧”قۆناخە بیت و هەر قۆناخێک لەو قوناخانە.جۆرێک لە خۆشەویستییەو بەشێوازێکی جیاواز کاریگەری لەسەر بیرکردنەوەو دەروون و شعور و کەسایەتی و بڕیارەکانی مرۆڤ درووست دەکات،
نووسەر ئەو حەوت قۆناخە لەڕێگای گێڕانەوەو کۆمەڵێک قۆناخی جیاوازو چوار چیڕۆکی جوایەزو چوار کەسایەتی، بەناوەکانی”ٲ“ کە گوزارشتە لەتەمەنی گەنجێتی و “ب” هەرزەکاری و”ج“ ناوەڕاستی تەمەن و ”د“منداڵی ، و ٧ قۆناخی جوایەز.
قۆناخی:
سەرەتا.
گەیشتن.
پەیوەندی.
پەیبردن.
ڕاستی.
بڕیاردان.
هێپتا.
قۆناخی یەکەم، جوانترین و پاکترین قۆناخە، لەپەیوەندی.گەرچی قۆناخێکی سەرشێتانەیەو بیرکردنەوەو ئەقڵ تێیدا ونەو هەست و سۆزێکی مناڵانەی تێدا زاڵەو مرۆڤ لەو قۆناخەدا نازانێت ئەو پەیوەندیەی هەڵی بژاردووە، تاچەند ڕاستەو ئەو بڕیارەی داویەتی لەجێی خۆیەتی یاخود نا،
ئەو قۆناخەی ئەو کەسەی کەوتووەتە داوی خۆشەویستییەوە، وا دەزانێت هەمو ژیان تەنها ئەوکاتەی چرکە ڕۆمانسیەکانییەتی و بیرو هۆش و هۆشیاری تەنها لەو کاتەدایە!.
قۆناخی دووەم.قۆناخی دان پیانانە، ئەو قۆناخە هەردووک خۆشەویست ئەو شتەهاوبەشانەی نێوانیان باس دەکەن و لەخاڵە لێکچووەکانیان دەدوێن،
قۆناخی سێیەم. قۆناخی پێکەوە بەستنەوەیانە، قۆناخی ئاوێتە بوونی ڕۆح و تێکەڵ بوونی دووگیان و توانەوەیانە لەیەک جەستەدا، دوای ئەوەی باسی خاڵە لێک چوو و شتە هاوبەشەکانی نێوانیان کرد.
قۆناخی چوارەم. قۆناخی سەدمەو شۆکە، ئەو قۆناخەی هەردووک خۆشەویست بە ئەقڵ لەشتەکان دەڕوانن و ئەو سۆزە زاڵەی پێشوتر پەردەی کوێری بەسەر بیرو هۆش و ئەقڵیان دادابوون لادەچێت و چاوی ئەقڵیان دەکرێتەوەو چیتر دڵ ناتوانێت سەروەرو بڕیاردەرو حاکم بێت و لەجیاتی ئەقڵ و ئاوەزەوە بڕیاربدات و گڵوپی ئاوەز بکوژێنێتەوەو کوێرانە شوێن سۆز بکەوێت، لەو قۆناخەدا، هەردووک خۆشەویست لەوە تێدەگەن کە پێشووتر لەبەر زاڵبوونی هەست و سۆزو لایەنە عاتفییەکە نەیان توانیوە ڕاستیەکان وەک خۆیان ببینن و بەدرووستی هەڵسەنگاندن بۆ شتەکان بکەن و تەندرووستانە بڕیاربدەن، لێرەوە تێدەگەن کە ئەوان تا ئێستا تەنها خاڵە هاوبەشەکانی نێوانیان بینیوە،لەشتەجوانەکان دوواون.
ئیدی پەردەکان لادەچەن و ڕاستییەکان ئاشکرا دەبن و نهێنییەکان خۆیان نماییش دەکەن و خاڵە جوایەزەکان بەدەردەکەون و ئەو هەموو جیاوازی و پنتە ناکۆکەی نێوانیان بۆ ڕۆشن دەبێتەوەو ئەو کەم و کوڕی و ناشرینی و عەیب و عارانە دەبینن،کەپێشوتر نەیان توانی بوو بیان بینن، ئیتر و درک بە ڕاستییەکان دەکەن و یەکتری وەک ئەوەی هەیە لەواقع و حەقیقەتدا دەناسن، نەک بەو شێوە فانتازیایەی بەری نها لە خەیاڵی خۆیان لە بارەی یەکتری دایان ڕشتبوو و لەدڵ و دەروونیاندا وێنەیان بۆ کێشابوو! ئیدی بەو چەشنە ئەوە قۆناخی پەی بردن بە ڕاستییەکانە.
قۆناخی پێنجەم،ئەو قۆناخەی هەردووک لایەن بەشێوەیەکی تەواو، دوور لەماکیاج و ماسک و موجامەله، دوور لە ڕازاندنەوەو جوانکردن، دوور لە شاردنەوەو فریودان و درۆ، دوور لە خەیاڵ و فەنتازیا، یەکتری دەناسن و لە ڕاستێتی پەیوندی نێوانیان تێدەگەن.
قۆناخی شەشەم، قۆناخی بڕیاردانە، بڕیادانێکی چارەنووس ساز و یەکلاکەرەوە، دووای ئەوەی هەردووک تەڕەف هەموو شتێک لەبارەی یەکترییەوە دەزانن و حەقیقەت و جەوهەری یەکتریان بۆ ڕۆشن دەبێتەوەو پەردەو ماسک و ماکیاجەکان لادەچن و کۆد و نهێنییەکان ئاشکرا دەبن.
ئیدی بڕیار دەدەن. ئایه پەیوندییەکەیان درێژە پێبدەن و بەردەوام بن لە خۆشەویستی؟، یاخود لێرەوە کۆتایی بە هەمو شتێک بێنن و ئەو پەیوەندییە سۆزدارییەی نێوانیان ڕابگرن؟.
قۆناخی هەوتەم، کۆتا قۆناخ، ئەو قۆناخەیە کە نووسەر ناوی ناوە”هێپتا”قۆناخی باڵابوون و کەماڵ لە خۆشەویستی،
ئەو قۆناخەی هەردووک لایەن، دوای ئەوەی بڕیاردەدەن کە خۆشەویستیەکەیان بەرەدەوامی پێبدەن و پەیوەندیەکاکەیان نەپچڕێنن.
مەحمود سادق.لەدایک بووی ساڵی١٩٨٧،و خاوەنی چەندین بەرهەمی ئەدەبی و ڕۆمانی ناوازەیه،وەک ڕۆمانەکانی:
“طه الغریب ” ٢٠١٠ .
” بضع ساعات فی یوم ما” ٢٠١٢ .
“أنستا حیاه” ٢٠١٥ .
” أنت فلیبدأ العبث” ٢٠١٧ .
………
شەماڵ بارەوانی
