Skip to Content

تاڵەبانیی، چۆن ٣٥ ساڵ، نەوشیروانی بەکارهێنا؟ …2 … کامیار سابیر

تاڵەبانیی، چۆن ٣٥ ساڵ، نەوشیروانی بەکارهێنا؟ …2 … کامیار سابیر

Closed
by شوبات 24, 2019 General, Opinion, Slider

بەشی-٢- لەسەر کتێبەکەی هەڤاڵ کوێستانیی-هک




زۆریینەی سیاسییەکانی کورد، بەتایبەتیی ئەوانەی مەلۆتکەی ئایدیۆلۆژیای کوردایەتیین، ژیان و گیانیان هەمووی کۆنترادیکتە( تەناقوضە). هەڤاڵ کوێستانیی-هک، لە حەفتاکاندا کە موراهیقێکی خوێندەوار بووە، باوەڕی بە عێراقییبوون نییە و لە ٢٠١٧ دا، دووبارە بەوپەڕی جەهلی سیاسییەوە، جەختی لێدەکاتەوە و پۆزی شاعیرانەی پێوە لێدەدات. لە کاتێکدا، بۆ پارەخواردن و بەشدارییکردن لە سەروەرییەکانی کوردایەتیی کە چەتەگەریی ئابوورییە، خۆی دەخزێنیتە ناو لیستی گۆڕانەوە و دەبێتە ئەندام پارلمانی عێراق و پارەیەکی موفت و مۆڵ، لەسەر حیسابی کەرکردنی دەیان هەزار گەنج کە بە دوای عەدالەتی کۆمەڵایەتییدا وێڵ بوون، نۆشی گیان دەکات و گەنجانی سەرگەردانی گۆڕانیش، هێشتا بە سیاسییە ناعوقەلاکانی شاخ و هەندێ سیاسیی گەنجی گییرفان قووڵدا، هەڵدەدەن.

وێڕای ئەوەی دونیایەک پرتەوبۆڵەی لەسەرکردایەتیی یەکێتیی و لە شەخصی نم، هەیە، کەچیی پاش ئەو هەموو ساڵە و دوای ئەوەی دەگاتە هەندەران، دووبارە و بۆ هەریسی کوردایەتیی و دەستڕاگەیشتن بە پۆستێک( ئەندام پارلمانیی پڕ لە غەزوبەزی عێراق)، بە شانازییەوە رەگەزنامەی عێراقیی و تەسکەرەی عێراقیی، تەجدید دەکاتەوە و بەیعەت بە نم دەداتەوە و لەپاڵ لیستەکەیدا خۆی کاندید دەکات و بە مورادی ماکیاڤیلییانەی خۆی حاصڵ دەبێت. جا مرۆڤ ئەگەر بە چاوی ناسیۆنالیزمی کەرەدێزەوە، بە چاوی ناسیۆنالیزمی گامێشەوە* یاخود بە چاوی ناسیۆنالیزمی نەژادیی بێفیکری کوردایەتییەوە، لە ئەکت و لە ئەجێندای ئەم جۆرە سیاسییانە بڕوانێت، بێگومان نە لە پێرێ، نە لە دوێنێ، نە لە ئەمڕۆ و لە ئاییندەیش، تێدەگات. بە واتایەکی تر نە لە رابردوو، نە لە هەنووکە و نە لە ئاییندە، هەرگیزاوهەرگیز نەک تێناگات، بەڵکو وەکو کەرەدێز و گامێش، زیانی بۆ خۆی، بۆ مەزرا و خاوەنەکەیشی دەبێت.

ئەوەتا عێراقیش وەکو هەرێمی کوردستان، وێرانەیە و لەوێش کۆمەڵێ مافیای (شیعە و سوننە) حوکمڕانیی دەکەن، ئەگەر نا، هەر لەسەر ئەو ناڕاستگۆییەی نووسەر، لەسەر ئەو هەموو کۆنترادیکت و درۆ شاعیرانەیەی کە پاش نزیکەی ٤٠ ساڵ، وڕێنەکەی تەسویق دەکاتەوە و لە ٢٠١٧ دا گوایە باوەڕی بە عێراق و ناسنامەکەی جیۆگرافیاکەی نەبووە و نییە، پاش ئەوەی چوارساڵیش ئەندام پارلمانی عێراق بووە، ئەوە دەکرێ ئێخەی بگییرێ و بڵێی، ئەی بۆچی درۆت لەگەڵ خۆت و لەگەڵ خەڵکی عێراق و کوردستان کرد، کاتێک لە ٢٠١٠ بوویت بە ئەندام پارلمانی عێراق، بە کەلامی قورئان، سوێندت بە یەکپارچەیی و سەروەریی و پاراستنی خاکی عێراق خوارد؟ ئەها، پارە، سامان و بەرژەوەندیی شەخصیی، کورد گۆتەنی” دایکم پارە، باوکم پارە”، چەند درۆی گەورە بە شاعیری شاخ و سیاسیی گەندەڵ دەکەن؟ بە گەڕانەوە بۆ بەشی یەکەمی ئەم نووسیینە، جەخت لەوە دەکەمەوە، سیاسییەکان لە پێناوی پارە و پۆستدا بۆ شەخصی خۆیان و بۆ ژیانی تایبەتیی ماڵومنداڵیان، ئامادەن سەری هەزار کوردستان بۆ بەڵتەجیی و دیکتاتۆری پایتەختەکانی ئەملاوئەولا بگرن کە بە دوژمن وێنەیان دەکەن! هەموو ئەمانەیش لە ژێر حەماقەتی کوردایەتیی و دەوڵەتی فشەی کوردییدا، سواغ دەدەن و دەیشارنەوە.

غوبنی تاڵەبانیی:


تاڵەبانیی و ئیبراهیم ئەحمەد، سەرەڕای ئەوەی خۆیان داینەمۆی ئەو چەتەگەرییەی شۆڕشی! ئەیلول، بوون، بەڵام ئیعجابی زۆریان بە بارزانیی و موراهیقبوونی ئەفەندییانەی خۆیان، وایکرد، بارزانیی رەئیس قەبیلەیەک بە سەرۆکی خۆیان و بە سەرۆکی پارتییش ئەژمارد بکەن. بگرە دەسگا موخابەراتییەکان، مەئمورییەتەکانی مۆساد، ساواک و سی ئای ئەی، بەم دووانە بسپێرن و لە عەبدولکەریم قاسم تەمەڕودیان کرد و پشتی ئاغا پیاوکوژ و چەتەپیاوکوژەکانی کوردیان گرت. دواتر کاتێ زوو زانیتیان لەگەڵ عەقڵییەتی خێڵ و عەشایەرییدا ناتوانن سیاسەت بکەن و بگرە بارزانیی، حیسابی جدییشی بۆ ناکردن، کێشەی بەناو! سیاسییان، دروست کرد.

دەڵاڵخانە و جاشخانەی ئەیلولیان ناو ناوە”شۆڕش”، دەی بە ویژدانی کێ، بە ستاندەردی کام توێژیینەوە و کام شاهێدی مردوو و زیندوو، لە دروستبوونی عێراقی نوێیەوە، لە دوای شەڕی جیهانیی یەکەمەوە، عێراق، سیاسییەکی عەقڵانیی، شەریف، دەستپاک، ویژدان زیندوو، پڕتۆلێرانس و عەقڵکراوەی وەکو زەعیم عەبدولکەریم قاسمی بەخۆیەوە بیینییوە؟ لەو چوارساڵەی ژیانی سیاسیی ئەودا، بە ئەندازەی ٩٤ ساڵ لە دروستبوونی عێراقەوە تا ئێستا، عێراقی گەشەپێداوە( بە کوردستانیشەوە). خزمەتگوزاریی و پرۆژەی گەورەی لە صەدان نەخۆشخانە، هەزاران خوێندنگە و پرۆژەی ئابوویی لە کشتوکاڵیی و پیشەسازییەوە بۆ بەنداوی ئاو و رێگەوبان، بۆ عەدالەتی کۆمەڵایەتیی… و…تاد، دروست کردووە. کورد، وەکو نەتەوەی دووەمی عێراق ناسراوە و هیچ ستەمێکی میللیی لەسەر نەماوە، بگرە کورد گێچەڵی بە قاسم کردووە! ئەی بۆچی چەتەکانی کوردایەتیی، مونەوەرە سیاسییە ئەفەندییەکانی کوردایەتیی( ئیبراهیم ئەحمەد و تاڵەبانیی، بەتایبەتیی)، دژایەتیی عەبدولکەریم قاسمیان کرد و عێراقیان بەرەو هەڵدێرێک برد، تا ئێستایش، ئەم هەڵدێرە هەر درێژەی هەیە؟ بێگومان، بە عەمالەتی ئیقلیمیی و جیهانیی، ئەمە کرا. لێرەدا، قسەیەک بۆ دز بکەین، مەلا موصطەفا، دوای ئیشتیهای ئاغا و دەرەبەگەکانی کورد کەوت و شەڕەکەیش لە لایەن موراهیقە ئەفەندییە نەتەوەییەکانی ئەوسەردەمەوە، ئاگرەکەی خۆش کراوە. بە واتایەکی تر، بارزانیی، لەگەڵ شەڕکردندا نەبوو، دواتر بەهۆی بەرژەوەندیی ئاغاکانەوە، تێوەگلاو کۆنترۆڵی شۆڕشیشی! لە ئەستۆ گرت.

چوارساڵی نەبرد، تاڵەبانیی و ئەحمەد، لە لایەن بارزانییەوە راونراون، سەرەتا ویستیان بچن بۆ لای دەسگای ساواک و شاهەنشای ئێران( هەمەدان)، بۆ ئەوەی شەفاعەتیان بۆ بکات، بەڵام کارتەکانی بارزانیی بەهێزتربوون و رۆڵە ئیقلیمییەکەی کەوتبووە سەر سکەی خۆی، کارێکیان بە گەنجە رادیکاڵەکان، نەمابوو. ئەم غوبن و پەراوێزخستنە، وایکرد گرووپەکەی تاڵەبانیی، رووبکەنەوە بەغداد و ئەوەی پیاوکوژ و جاشخانەکەی ئەیلول پێیان دەڵێن جاشایەتیی ٦٦، لەگەڵ دەوڵەتی عێراقدا، دژی شۆڕشەکەی پێشوو خۆیان وەکو مورتەزیقەی داخیلیی، دژی مورتەزیقەی بیانیی( شۆڕشگێ-ڕەکانی ئەیلول) بووەستنەوە. بەهۆی باڵانسی هێز و قورسایی موخابەراتی جیهانییەوە، هێزی تەرازوو بەلای بارزانییدا شکایەوە و حکومەتی عێراق، ناچاربوو، موفاوەضات لەگەڵ بارزانیی و مەلاییەکاندا بکات و جەلالییەکان، ئاوت بکات و بیانکوژێنێتەوە.

تاڵەبانیی، دووبارە بەغوبن و عەزم-شکاندنی رادیکاڵانەی خۆیەوە، بە ناچاریی چووەوە خزمەت بارزانیی و رۆژگاری بەڕێکرد و لە ژێریشەوە، خەریکی دروستکردنی کۆمەڵە بوو، تا ئاشبەتاڵ رووی دا. لە هەموو مێژووی کوردستاندا، کەس ئەوەندەی تاڵەبانیی، پێیخۆش نەبوو، مورتەزیقەخانەکەی ئەیلول کۆتایی پێبێت کە بە دەستی خۆی بناغەی ئەو عەمالەت و تەمەڕودەی رۆنا. ئەم خۆشحاڵییەی بۆ ئەوەبوو، هەلێکی زێڕیینی بۆ بەرجەستەکردنەوەی خۆی و نیشاندانی توانا سیاسییەکانی خۆی، بۆ هەڵکەوتەوە. چۆن تاڵەبانیی، بەشداریی راستەوخۆ و بگرە ماستەرمایندی هەڵگیرساندنی چەتەگەرییەکەی ئەیلول بوو، هاوزەمان ئوستاذ، رائید و قائیدی هەڵسانەوەی شۆڕشی نوێیش بوو؟ ئەم هەلە مێژووییەی نەدەبووایە لەدەست بڕوات کە پێشتر هەر خۆی کۆمەڵەی مارکسیی-لێنینیی، دروست کردبوو.

مام جەلال، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانی لەسەر بناغەی کۆمەڵە ( دواتر بوو بە رەنجدەران) دروستکرد و ئەو تەتکەوپەتکانەی تر لە چەشنی بزوتنەوە و خەتی گشتیی و دواتر شۆڕشگێڕان…تاد، هەمووی یاریی و چوارڕسکێنی خۆی بوون. خاڵەشەهاب و ئەنوەر و جەعفەر، پیازی سوورەوەکراوی سەر ساوەر بوون کە مام جەلال بە چێشتلێنەرێک سووری کردوونەتەوە و ساوەرە سوورەی کۆمەڵەی پێڕازاندبوونەوە. خۆی یەکەمیین سکرتێری کۆمەڵە بووە. ئارام، وەکو گەنجێکی رادیکاڵ و سەرکێش، سنووری جیۆگرافیا سیاسییەکەی هەر بەری قەراغ بوو، ئەوەندەیش گەنج و بێ تەجروبە بوو لە لوعبە سیاسییەکانی مام جەلال و پیاوەکانی نەدەگەیشت. جگە لە عەلی عەسکەریی کە جەبەروتی سیاسیی و عەسکەریی هەبوو، مام جەلال حیسابی بۆ هیچ کەسێکی تر نەکردووە و یەک بەیەکی قیادەی یەکێتیی، کۆمەڵە، بزوتنەوە، …تاد، تەعیین و تەوظیف کردوون( بە نەوشیروان موصطەفایشەوە-نم).

هک، لەوەدا راست دەکات، بۆ ئەوەی تاڵەبانیی دەست بەسەر کۆمەڵەدا بگرێ و هەندێ گەنجی یاخیی و سەرکێش، رست بکات و تەواوی کۆمەڵەیش کۆنترۆڵ بکات، پێویستی بەکەسێک دەبێت وەکو سکرتێری کۆمەڵە تەعیینی بکات و ئەم مەئمورییەتەی پێ بسپێرێ( لا ٨٤-٨٥ ). ئەم کەسە، نم دەبێت و بە تۆبزیی و بەهۆی کاریزمای تاڵەبانییەوە، لەسەری سەرەوە، بێئەوەی لە دوورونزیکەوە پێوەندیی بە کۆمەڵە و رێکخستنی کۆمەڵە و بییروباوەڕی کۆمەڵەوە، هەبێت، بۆ ئەجێندای شەخصیی خۆی”مام”، نم تەعیین دەکات و دەیخاتە رییزی کەسایەتیی و ویقاری عەلی عەسکەرییەوە( بۆ ئەوەی باڵانس رابگرێت). موراهیقەکانی کۆمەڵەیش( بە تایبەتیی ئەوانەی دواتر بوون بە ئاڵای شۆڕش-ئاش)، جگە لە ئارام، هەموویان موبارەکەی ئەم تەعیینکردنەیان کرد. دواتر گرووپی زیندانیش( ئەوانەی لەگەڵ عومەری سەیید عەلییدا بوون) کران بە پاڵووی ئەو تەعیینکردنەی نم، ئەمەیش هەر بە دەستوری شەخصیی و موبارەکەی مام جەلال، تەصدیق کرا. هک، حەقیقەتێکی تری مێژوویی پشتڕاست دەکاتەوە و دەڵێ” خەباتە چینایەتییەکەی کۆمەڵە، خەباتی کرێکاران بەرامبەر سەرمایەداریی نەبوو، بەڵكو خەباتە چینایەتییەکەی دامەزرێنەرانی کۆمەڵەیش، دژ بە دەسەڵاتی ماڵی بارزانیی بوو. درێژەی دەداتێ و دەڵی ئەوکاتەی لەشاخیش بووین، زۆرێک لە کادیران و سەرکردەکانی کۆمەڵە لەسەر هەمان قەناعەت بوون. ( لا ١٠٤-١٠٥). ئەم جەختکردنەوەیەی نووسەر، حەقیقەتی ئەو ئەجێندا شەخصییانەی تاڵەبانیی، باشتر بەیان دەکات.


پاش ئەوەی بە قەولی مام جەلال، باڵی جووجە رەسوڵی بزوتنەوەی سۆشیالیست لە یەکێتیی جیادەبنەوە، مام جەلال دەیەوێ پێڕێکی تر لەسەرکردایەتیی یەکێیتدا تەعیین بکات( بە خۆیەوە ٧ کەس، دوو دوو لە کۆمەڵە، بزوتنەوە و خەتی گشتیی)، زۆریینەی قیادە گەنجەکانی کۆمەڵە، ناوی جەمال ئاغا و عەلیی حەوێز، رەت دەکەنەوە، مام هەڕەشە دەکات، خۆی تووڕە دەکات و گوایە وازدەهێنیت! و کوردستان بەجێدەهێڵێت!، ئا لێرەدا بە دەستوری چاوهەڵتەکاندنی مام، فریادڕەس، نم فریای ئەجێنداکانی مام دەکەوێت و ئەو دوو ناوە غەصبەن لەسەر کۆمەڵە و بزوتنەوە فەرض دەکرێن! نووسەریش لەوێوە تێدەگات، نم تەواوکەری مام جەلالە( لا ١١٨-١١٩).


تاڵەبانیی، هەرچەند لاو هەرزەکار بوو لە شەستەکاندا، بەڵام بە مانای کەلیمە قائید بوو، توانای دروستکردنی رووداوی هەبوو، پیاوێکیش بووە، هەرگیز بێئومێد نەبووە و بەردەوام ئومێدی بەهەموو قیادەی یەكێتیی و پێشمەرگەکانی دەبەخشی، بەڵام تەواوی یەکێتیی، کۆمەڵە، بزوتنەوە و خەتی گشتیی… هەمووی بۆ ئەجێندای تایبەتیی خۆی دروست کردوون و تەواوی ئەو پیاوانەی لەگەڵیدا کاریان کردووە( جگە لە عەلی عەسکەریی و تا رادەیەکیش ئارام) سەرجەمیان بە ورد و درشتیانەوە، لەسەروو هەموویشیانەوە، نم، غوڵامی سیاسیی خۆی بوون و بەبێ مام، هیچ توانایەکی قیادیی و سیاسییان بە حەدیی تێدا نەبووە. لە هەموو مێژووی ئەو ٣٥ ساڵەی نم لەناو یەکێتییدا بووە، هەمیشە مام بۆ ئەجێندای خۆی و حیزبەکەی بەکاری هێناوە. کاتێکیش تەمەنی نم، دەچێتە سەر و لە دوایین قۆناغدا لەساڵی ٢٠٠٦ دا، دوا هەوڵی خۆی لە هەڵبژاردنی مەڵبەندەکاندا تاقی دەکاتەوە و فەشەلێکی قورسی تووش دەبێت، بییر لە دروستکردنی شتێک دەکاتەوە کە تەحەدای تاڵەبانیی پێ بکات کە دواتر ناوی “گۆڕان”ی لێدەنێت. بە کورتییەکەی گۆڕان، ناعەدالەتی کۆمەڵایەتیی و توڕەیی خەڵکی بەرامبەر دەسەڵاتی پارتیی و یەکێتیی، ئیستیغلال کرد بۆ پرۆژەیەکی شەخصیی کە هیچ کەس سوودمەند نەبوو لێی، جگە لەوانەی لە رێگەی گۆڕانەوە، دەستیان بە غەزوبەزەکانی کوردایەتیی و دەسەڵاتداریی گەیشت، وێڕای بە تەوریثکردنی گۆڕان و بەجێهشتنی صەدان میلیۆن دۆلار لە موڵک و ماڵ و پارە، بۆ کوڕەکانی…

ئەم باسە درێژەی دەبێت..

• ناسیۆنالیزمی گامێش Buffalo Nationalism ، کتێبی ثیۆریستی سیاسیی، پرۆفێسەر کانچا (Kancha Ilaiah)یە کە رەخنە لە رۆحییانەتی فاشیزمی نەتەوەیی دەگرێت.

Previous
Next
Kurdish