دنیا لەسەر پشتی گاجووت، یان لەسەر پشتی کرێکاران و تاڵانی ڕەنج و زەحمەتیان وەستاوە؟..تاهیر عیسا
سیستەمی سەرمایەداریی، لەهەر دەورانێکی مێژوویی خۆیداو لەژێر هەر ناوو ئەدرەسێکی ڕابردوی یان ئەمڕۆیدا، لەسەر بناغەی ستەمێک کە لەکاری بەکرێ و مڵکدارێتی تایبەتی و زێدەباییدا خۆی دەنوێنێ، درێژەی بەمانەوەی خۆی داوەو دەیدات، کە لە تێڕوانین و سەرنجی گشتی کۆمەڵگادا بەکارێکی ئاسایی جێگای خۆی گرتووە و ڕەخنەیەک لەسەر ئەم پڕۆسەیە بەشێوەیەکی بنەڕەتیی کەلە دیدی باوی کۆمەڵگادا ڕەنگی دابێتەوە، لەئارادانییە.
تەنیا لەلایەن کەمایەتیەک لەوانەوە نەبێت کە وەک چینێک لەناو پڕۆسەی بەرهەمهێنان و بەکاربردندا، جێگاو ڕێگای خۆیان لەچاو چینە باڵادەستەکانی ژوور سەری خۆیان درککردووەو تەنانەت لەناو هەر ئەم چینەشدا، بەشێکی زۆری بەهەمان تێگەی گشتی‌کۆمەڵگاو فەرهەنگی باوی کۆمەڵگادا کە فەرهەنگی چینی باڵادەستە، گۆش و پەروەردەکراوە و هەر بەهۆکاری چەسپاندنی ئەم تێڕوانینە لەزهنی گشتیشدا، سەرمایەداریی شەرعیەت و ڕەوایەتی خۆی هەتا ئێستاش بەسەر چینە مەحڕومەکانی دیکەی کۆمەڵگادا، درێژە پێداوە، هەر بەم هۆکارەش، سیستەمی سەرمایەداریی توانیویەتی لەژێر دیکۆری ڕوکەشیانەی جۆراوجۆری خۆیدا درێژە بە جەوهەر و ناوەرۆکی زاڵمانە و چەوسێنەرانە و دژە مرۆڤیانەی خۆی بدات و بەشێکی زۆری بەرهەمی هێزی کاری کۆمەڵایەتی، ڕۆژانە کە لەزێدەباییدا خۆی دەردەخات، تاڵان بکات و لەشکڵی سەرمایەی کەڵەکەکراودا وەک قازانج بڕژێتە ناو قاسەی سەرمایەدارانەوە.
ئەم دزیی وتاڵانییە کە بەشێکی بناغەیی لە سیستەمی سەرمایەداریی و پڕۆسەی کەڵەکەکردنی سەرمایەو سەرمایەگوزاریی پێکدەهێنێت، لەتێگەی گشتیدا وەک گەندەڵیی ئەژمارناکرێت، واتە وەک هەر مەعامەلەو ئاڵ وێرێکی دیکەی ناو بازاڕی کارو کاسبی ئاسایی دیکە لەبەرچاوگیراوە!
تەنیا لەهەندێک جوگڕافیای لێرەو لەوێی دنیای سەرمایەداریدا نەبێت، کە کرێکاران لەمێژووی ململانێکانی خۆیان لەبەرامبەر چینی حاکم و باڵەدەستدا، توانیویانە کەمێک لە هەل ومەرجی کارو سەعاتکاری ڕۆژانەو حەقدەست و موچەکانی بەقازانجی ژیانێکی باشتردا، لە چوارچێوەی یاساو ڕێسای کرێکاری و ئیسلاحاتی هەمەجۆریی ئابوریی و سیاسیی و کۆمەڵایەتی، بەسەر سەرمایەداراندا بسەپێنێت و لە ئاستیی زێدەبایی و قازانجێک کە دەڕژێتە قاسەی سەرمایەدارانەوە بهێنێتە خوارەوە.
دەنا لە بەشێکی زۆری جوگڕافیای دیکەی کەڵەکەکردنی سەرمایەو قازانجپەرستیدا، هێشتا کرێکاران لەو پەڕی خراپی هەل ومەرجی کارو سەعاتکاری زۆرو لەخوارەوە بوونی موچەو حەقدەستەکان و نامۆییان لەزۆربەی ئەو بەرهەمانەش کە لە ڕەنج و زەحمەتی خۆیانەوە بەرهەمدێت، سەرباری خراپی دۆخی ژیانیان لەبەکاربردندا، کەبەزەحمەت و بەمەمرەو مەژیە دەتوانن لەناو پڕۆسەی فرۆشتنی هێزی کاریاندا بەردەوام بن، کە زۆربەیان بەهۆکاری نەبوونی بیمە تەندروستیەکانیان و گرانی دکتۆرو دەرمان و کەمدەرامەتییان لە تەمەنێکی کەمدا دووچاری لاوازی جەستەیی و نەخۆشیی و دواجاریش مەرگی ناوەخت دەبنەوە.
هەتا ئەوەی بەکوردستان و دۆخی کرێکاران و زەحمەتکێشان دەگەڕێتەوە، لەگەڵ سیستەمێک بەرەو ڕوون کە دوو جەمسەرە لەگەندەڵیی و دزیی وتاڵانی بێ پەردە ڕۆچووە و کرێکاران وزەحمەتکێشانی لەئاستیدا، دووچاریی بنبەستێکی سیاسیی ئابووریی کۆمەڵایەتی هەمەگیر کردۆتەوە وکۆمەڵێک دزو مافیای هەر بەمانای وشەکە خۆی دزو تاڵانچی، جیاواز لەوەی وەک هەر سیستەمێکی ئابووری سیاسیی کۆمەڵایەتی دیکەی جیهانی لەبەرهەمهێنان و سەرمایەگوزاریدا، لەشکڵی زێدەبایی و دزینی هێزی کاریی کرێکاران و فەرمانبەرو کارمەندانەوە دەڕژێتە گیرفانیانەوە، سەرباری ئەمەش، ڕاستەو خۆ لە داهات و قووتی خەڵکی کرێکارو زەحمەتکێشاندا دەیدزن و بۆ خۆیان و نەوەکانیانی گلدەدەنەوە و تەنانەت بەناوی درۆی گەورەی پاشەکەوتەوە، وەک ئەوەی کرێکاران خۆیان ئەگەر پولێک لە مەسرەفی ڕۆژانەیان زیادبێت، نەتوانن و نەزانن چۆن پاشەکەوتی دەکەن، کەوتنە دزینی بەشێکی زۆریی بەرهەمی ڕەنج و ماندوبوونیان و موچەکانیان بۆ یەکجاریی لێ حەپەلۆشکرا .
واتە هەر لەناو چوارچێوەی ئەم کۆمەڵگایەدا، ناکۆکیەکی یەکجار قوڵ و چارەهەڵنەگر، کە لایەک بەشێکی بەرفراوان، جیاواز لە لەشکری بەرفراوانی بێکارانەوە کە لەهەر جۆرە بیمەیەکی ژیان بێبەشکراون،، کرێکاران و کارمەندو فەرمانبەرانێکیش کە لەسەر کارن، لە ژێر سایەی حوکمڕانی ئەم دزو باندە مافیایانەی دەسەڵاتی کوردیدا، حەقی کرێ و ڕەنج وماندوو بوونیەکانیان پێنادرێت و ئەگەریش لەوپەڕی نەبوونی وناچاریدا، کەسێک ناچاربوو بێت بۆ بەدیهێنانی شیری مناڵە ساواکەی چەند قوتویەک شیر بدزێت، بۆ چەندین ساڵ حوکمی زیندانی بەسەردا دراوە! ئەگەریش هاتبێتە سەر جادەو داوای ماف و ئازادیەکان و باشترکردنی ژیان و موچەکانی کردبێت، یان بەگوللە وەڵامی وەرگرتۆتەوە، وەک لە حەڤدەی شوبات و زنجیرە خۆپیشاندانەکانی دواتریش و ئەم دواییانەشدا، بەدەیان لە لاوانی خێرلەخۆنەدیویان خەڵتانی خوێن کراو چەندینیان کەمئەندام وپەککەوتەکراو دواتریش بەنائومێدی و تێکشکاوی ڕەوانەی ماڵەوەکرانەوە.
یان بە گرتن و لێدان و سوکایەتی و شەق و شیلاقی هێزە بەڵتەجیی و بەکرێگیراوەکانیان و دواتریش بە لەپشت بوونی دەستی جۆراو جۆرو تابوورو شتی لەمجۆرە تۆمەتبارکراوە و زۆربەی چالاکانی ناڕازیشی ئەگەر چانسیان بووبێت و سۆران و سەردەشت و کاوەو ویداد ،،،، ئاسا، تیرۆر نەکرابن یان کوتەککاری نەکرابن، بەداتاشینی چەند مەلەفێکی هەڵبەستراوی وەک ئەوەی لەبادینان، بۆ تێکشکاندنی ئیرادەی خەڵکی کرێکارو هەژاری ناڕازی بەبڕیاریی دادگای جەنگەڵئاسایی و سێبەری حیزبیی وبنەماڵەیی، ئەنجامداراو شەش ساڵ زیندانی بۆ شێروان شێروانی، هاوڕێکانی بڕیەوە.
لەپاڵ ئەم هەل ومەرجەدا، هەمیشە کرێکاران و زەحمەتکێشان دوای ماندو بوون و تێکۆشانی بێوچانیان، لەپێناوی باشترکردنی ژیان و ئازادیەکان و موچەکانیاندا، دوای هەر هاتنە مەیدانێک و لەدەستدانی پۆلێکیش لەئازیزانیاندا، خۆیان لە ئامادەنەبوونی جەنگی چینایەتیانەی خۆیاندا، خەبات و هەوڵەکانیان یان کراوەتە دەستمایەی حیزبە بۆرژوازیە بەناو ئۆپۆزیسیۆنەکان و پێی چونەتە دەسەڵاتەوە، یان، بەدەستی بەتاڵ لێی هاتوونەتە دەرەوە.
بەڵام دەسەڵاتێک و تاقمێک، ڕۆژانە بەبەرچاوی دنیاوە، ئاسایی ویاسایی وڕێسایی، دزیی و تاڵانی و قاچاغچێتی دەکەن و سەرمایە کەڵەکە دەکەن و خاوەنی دەیان کۆمپانیای ئاشکراو نهێنین و لەناو تۆڕی سەرمایەو بەرهەمێنان وسەرمایەگوزاریی لۆکاڵی و جیهانی نیولیبڕاڵی تاڵانکەریشدا، جێگایان گرتووەو پارێزراون!
هەموو ئەم سیناریۆ تڕژیدیا ئامێزانە بۆ؟ ئەم چارەنووسەتاڵەی بەشەریەتی ئەمڕۆ بەدەستی کەمایەتیەک لە ئاستی ناوچەکەو لەئاستی جیهانیدا بۆ ؟
تێکڕایان لە غیابی کرێکارێکدایە، کە جێگاو ڕێگای خۆی لەناو ئەم سیستەمە مەحەلیی وجیهانیە لێک هەڵپێکراوەدا بۆ ڕۆشن نییەو لەوە بێخەبەرە کە پایەکانی ئەم سیستەمە کە بەپێچەوانەی ئەوەی لەناو ئەفسانەو ئوستوڕە کۆنەکاندا دەوترا دنیا لە سەر پشتی گا، وەستاوە، نەخێر ئەمڕۆ لەسەر پشتی کرێکار و ڕەنج و زەحمەتێک وەستاوە، کە زیاتر لەنیوەی دەستڕەنج وهێزی بازووەکەی، وەک زێدە دەڕوات بۆ ڕایەڵەی سیستەمێک کە لەهەزارلاوە ئەم چەرخی دنیا زاڵمانەیەی پێهەڵدەسوڕێت و بەهەزارو یەک دەردو بەڵای جۆراو جۆریی فیکریی و فەرهەنگیی و کلتووریی و دینیی جۆراو جۆرو حیزیی ڕەنگاو ڕەنگ و ئایدیۆلۆژیای ڕەنگاو ڕەنگ و میدیای زەبەلاحی ڕەنگاو ڕەنگ و تەنانەت لەکوردستان بنەماڵە و خێڵ و شێخ وتەریقەتی جۆراوجۆر، گیرۆدە کراوە و نەیتوانیوە خۆی “ویلیام ڕایش” وتەنی لە کۆیلەتیەک ڕزگاربکات، کە زنجیری دەست وپێکانی بەدەم وددانی خۆی گرتووە و ئازادکردنی خۆی تەنیاو تەنیا لەدەستی خۆیدایە.
ڕەنگ بێت، ڕونکردنەوەی ئەم گرێ کوێرەیە هەروا ئاسان نەبێت لەچەند دێڕێکدا، بەڵام کرێکاران، لەڕاستیدا، بوونەتە کۆیلەیەکی مۆدێرنی دنیای مۆدێرنی ئەمڕۆ، ئەم کۆیلەیە، لە ڕاستیدا، بوارو دەرفەتی ئەوەی لێوەرگیراوەتەوە بتوانێت هەروا ئاسان لەناو زایەڵەی پڕ لە جاڕو جەنجاڵی فریوکارانەی زەبەلاحئاسای میدیایی و ئیعلامی و هونەری سینەمایی و ئەدەبیات وکلتوریی سەرمایەداریی و ژیانی سەخت ودژواری کارو بەرهەمهێنادا بیر لە کۆیلەتیەکەی خۆی بکاتەوە! لەباشترین حاڵەتی بیرکردنەوەو ناڕەزایەتی وخڕۆشانیەکانی خۆیشیدا، خۆی و چارەنووسی سیاسیی وکۆمەڵایەتی وئابووری خۆی بە چەند دەم ڕاست و کاریزماو حیزبی سەرووی خۆی، سپاردووەو دەسپێرێت و نەیتوانیوە خۆی خاوەنی ڕاو سەرنج و تێگەو تێڕوانین وجیهانبینی خۆی بێت و بۆیەش هەمیشە لە هەل ومەرج ودۆخی خراپی ئەودا کەڵک وەرگیراوەو هەمان سیناریۆکانی ڕابردووی بەسەر سەری خۆیدا لەهەر ئاڵ وگۆڕێکی سیاسیی ئابووریی کۆمەڵایەتی ڕوکەشیانەدا، دووبارە بەرهەمهێناوەتەوە.
ململانێ چینایەتیەکان، چلە مێژووی ڕابردووداو چلە دنیای ئەمڕۆدا بەرەنجامی ناوەرۆک وجەوهەری سیستەمێکن، کە لەسەر بناغەی خاوەندارێتی تایبەتی و کاری کرێگرتەو قازانجپەرستی وەستاوە ، واتە هەتا هۆکارەکان بەردەوامبن، دەرەنجامەکانیش کە ململانێیەکی بەردەوامە، بەردەوام دەبێت.. جیهانی پڕ لە زوڵم وستەمی ئەمڕۆ و لێکەوتە تڕاژیدیا ئامێزو کارەساتبارەکانی، کە زیاتر لە سەرهەڵدانی کۆڕۆنادا، ناوەرۆکی ڕاستەقینەی دژەبەشەریەکانی خۆی پیشانداین، لە واقیعی حاڵدا، ئەگەر خۆمان نەخەڵەتێنین، جگە لە شیکاریی ولێکدانەوەی مارکسیتانە، هیچجۆرە شیکاریی ولێکدانەوەیەکی تر هەڵناگرێت، بێهۆکاریش نییە جیهان، لەناو تەنگژەکانی خۆیدا، خەریکە دووبارە موڕاجەعەی کاپیتاڵی مارکس وتێڕوانین و جیهانبینیەکانی دەکاتەوە.
ململانێ چینایەتیەکان و ئاکام و لێکەوتەکانیی ناو ئەم سیستەمە جیهانبەڵاداگرەو هەر دیالەکتیک و مشت ومڕێکیش لەسەر کۆتایی هێنان و یەکلاکردنەوەی، بەبێ هاتنە مەیدانی وشیارانەی داینەمۆی ئەم هاوکێشەیە، کە لە چینی ملیاریی کرێکارییدا خۆی دەنوێنێ، پێ لەهەواییە!
هاتنە مەیدانی وشیارانەی ئەم چینەش، بە فاکتەرە زاتیەکانی خودی خۆیەوە گرێی خواردووە، نەک بە فاکتەرە بابەتیەکان !،،،، فاکتەرەبابەتیەکان لەو ساتانەوە هەن، کە ئەم وەک چینێک لەناو هەل ومەرجێکی کۆمەڵایەتی سیاسی ئابووریی سەخت ودژواردا، ناچار بەفرۆشتنی هێزی کارەکەیکرا لەپێناوی مانەوەی فیزیکیانەی خۆیدا.
فاکتەرە زاتیەکانیش، پێمان خۆش بێت و پێمان ناخۆش بێت، خویان لە بێداربوونەوەیەکی بەړکەماڵ و وشیاریی سیاسیی چینایەتیانەی ئەم چینەدا لەئاستی جیهانیدا دەبینێتەوە، نەک تەنیا لۆکاڵی، کە لەپڕۆسەی مێژوویی و بەردەوامی خۆیدا، دەستەبەردەبێت، کە وەک داینەمۆی ئاڵ وگۆڕی ڕیشەیی وبنەڕەتی، لەڕەوتی گەشەو خەبات و تێکۆشانی بەردەوامی خۆیدا، دەبێت بەو بەرکەماڵیە و بەو تێگەیشتنە قووڵە چینایەتییە بگات، کە هیچ حیزب و دەستەو تاقمێک لەدەرەوەی خۆیداو لەسەروی خۆی، یاریی بەچارەنووسیەوە نەکات!؟
بەدەر لەم واقیعە، هیچ هێزێکی سیاسیی دیکە، لەدەرەوەی ئەم هاوکێشەیەدا، بەبێتێگەیشتنی ئەم هێزە و بەئەندازەی وشیاریی چینایەتی کامڵ، ناتوانێت هاوکێشەکە بەباریی هەڵوەشاندنەوەی بناغەکانی ئەم سیستەمە بگۆڕێت !
تاهیر عیسا
06.03.2021
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
