Skip to Content

(دژە جو)ەکان، کامانەن؟.. عەبدوڵا ساڵح

(دژە جو)ەکان، کامانەن؟.. عەبدوڵا ساڵح

Closed
by ئایار 18, 2021 General

هەواڵی شەڕی نێوان دەوڵەتی ئیسرائیل وفەلەستینیەکان کە حەوت ڕۆژە هەڵگیرساوە، تا ئەمڕۆش بەگەرمی بەردەوامە، زوربەی ئەو شوێنانەشی گرتۆتەوە کە فەلەستینیەکانی تێدا نیشتەجێن، بەتایبەت لە کەرتی غەززە، باڵی کێشاوە بەسەر هەموو هەواڵەکانی ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا. نووسەر وسیاسەتمەدارەکان، تەنانەت خەڵکانێکی کە بەدوور لەسیاسەتیش خۆیان پێناسە دەکەن، ئەمڕۆ هاتونەتە سەر خەت و قسەی خۆیان لەوبارەوە هەیە، هەریەکەش لە گۆشەنیگای بیرکردنەوە و جیهانبینی خۆیەوە بۆ دونیا و بۆ ڕوداوەکان ڕاو بۆچونی خۆی دەردەبڕێ، وەک دەڵێن: ( هەرکەسەو لەهەمبانەی خۆیەوە گوێز دەژمێرێ).
ئەوەی سەرنجی ڕاکێشام کە دەست بدەمە نوسینی ئەو بابەتە دوو هۆکار بوو:
یەکەم – دیمەنی ئەو کوشت و کوشتار و وێرانکاریەی لە ئەنجامی پەلاماری سەربازی و هێرشی فڕۆکە جەنگیەکانی سوپای ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە بەدوای خۆیدا هێنای و تا ئەمڕۆش بەردەوامە، وەدڕندەیی ئەو سوپا چەنگ بەخوێنە بەدژی خەڵکی سڤیلی فەلەستینی، هەروەها سیاسەتی داگیرکاری و ملهوڕی وجیاکاری دەسەڵاتی ڕاستڕەوی ئیسرائیل لەبەرامبەر فەلەستینیەکاندا بەگشتی و سیاسەتی گەمارۆدانی ئابوری دانیشتوی کەرتی غەززە بەتایبەتی، جگە لە پەلامادردانی ئەو خەڵکە لەناوچەکانی تریش، ئەمەلەلایەک، وە لەلایەکی ترەوە تاوانی کردنە ئامانجی خەڵکی سڤیلی دانیشتوی ئیسرائیل وموشەک بارانکردنیان لەلایەن گروپە ئیسلامیەکانی فەرمانڕەوا لە کەرتی غەززە، لەکاتێکدا کە ئەم گروپانە، وەک هەموو گروپە ئیسلامیە ئیخوانیەکان، دەستیان ناوەتە بینەقاقای دانیشتوانی غەززە ولەبری شیری منداڵ ((موشەکی قەسسامیان)) بۆ دەکڕن و بەزۆر دەسەڵاتی خۆیان بەسەر ئەو خەڵکە سڤیلەی غەززەدا سەپاندوە و بەهۆی ئەم شەڕەشەوە بەردەوامی دەدەن بەو دەسەڵاتە شومەیان کە دەیان ساڵە درێژەی هەیە.
نامەوێ زۆر بچمە بنج و بناوانی وڕەگ وڕیشەی مێژوویی ئەو کێشەیە و دەست تێوەردانی وڵاتانی زلهێز تیایدا، بەتایبەت ئەمریکا، و وڵاتانی ئیقلیمی بەتایبەت ئێران وتورکیا، کە هەریەکەیان لە بەرژەوەندی خۆیەوە لەکێشەکەدا دەستی هەیە، وە هەڵوێستی شەرمێونانە و ڕیاکارانەی دەوڵەتانی عەرەبیش لەهەمان ئەو کێشەیە، هەروەها تەنگژە وبارو دۆخی ناوخۆیی و ململانێی سیاسی هێزە ڕاستڕەوەکانی ئیسرائیل بە سەرۆکایەتی نەتەنیاهو لەگەڵ ڕکابەرەکانیاندا، ئەمە جگە لە ئاڵۆزی و فەشەل و گەندەڵی هێزە نەتەوەیی و ئیسلامیەکانی فەلەستین.
دووەم – بەکار هێنانی دەستەواژەی ( دژە جو )یە کە لەیەکێک لە هەواڵەکانی سایتی ڕووداو لەم ڕۆژانەدا بەر چاوم کەوت. ئەم دوو ووشەیە هەمان ئەو دەستەواژانەم دێنێتەوە یاد وەک ( دژە کورد، دژەعەرەب، دژە ئەرمەن، دژە تورک ………) کە تا ئەمڕۆش بازاڕی بەکارهێنانیان گەرمە.
سەقامگیری وئاسایش و خۆشگوزەرانی و پێکەوە ژیانی ئاسودە ودوور لەشەڕ وئاژاوە ، دوور لە کینەو بوغزو یەکتر کوشتن، ویست وئاواتی هەموو مرۆڤێکە لەم جیهانەدا و لەوانەش دانیشتوانی ئیسرائیل، بەو ئەندازەی دەسەڵات، هەر دەسەڵاتێک، ئەو ویست و ئاواتەت بۆ دابین دەکا، بەو ئەندازەیە جێگای پشتیوانیە، ئەگەر ئەمڕۆ لە دانیشتویەکی ئیسرائیل، بەتایبەت لەو شوێنانەی موشەکەکانی حەماس و جیهاد دەیانگاتێ، بپرسی ئاخۆ دەسەڵاتدارانی ئەو ووڵاتە بەدرێژایی مێژوو توانیویانە، بەردەوام کەم تا زۆر، ئەم ئاواتەی خەڵکی جولەکە دابین بکەن، یا خود هەمیشە لە دڵە ڕاوکێدا هێشتویاننەوە؟ دیمەنەکانی ئێستای دانیشتوانی شاری تەل ئەبیب و عەسقەلان سەیربکەی دەتوانێ ئەم وەڵامەو لە سیمایاندا بەدی بکەی، هەر بۆیە ئەگەر بڕیار بێ ئەو خەڵکە بەدوای دەستنیشانکردنی ( دژە جو)وەوە بن، دەبێ سەرەتا لە دەسەڵاتدارانی خۆیانەوە دەست پێبکەن کە بەهەمان زمان دەدوێن هەمان بیر وڕای ئایینیان هەیە، ئەمجا بێنە سەر دوژمنانی دەرەکی.
ئەم فۆرمۆڵە سادەیەی سەرەوە، گشتگیرە وناکرێ بۆ گروپێک ڕەوا بێ وبۆ یەکێکی تر نا! مێژوو سەلماندویەتی کە دەستنیشان کردنی ( دژ ) لەسەر بنەمای { نەتەوە، ئایین، ڕەنگی پێست، ڕەگەز}، جگە لە خۆڵکردنە چاوی خەڵک و فریودانیان بەمەبەستی کۆنترۆڵکردنی بارو دۆخی ئابوری سیاسی کۆمەڵایەتی کۆمەڵگا لەلایەن کەمینەیەکی باڵا دەست بەسەر زۆرینەیەکی ژێردەستدا، شتێکی تر نیە.
لەهەر گۆشەیەکی دونیا بیگری مرۆڤەکان لەباری جەستەییەوە چوون یەکن، کەس سێ چاوی نیە، دوو دڵ و دوو سەری نیە…… خوێنی دانیشتویەکی ئوسترالیا، بەگوێرەی گروپی خوێن، بۆنمونە، بۆیەکێکی دانیشتوی کوردستان دەبێ، هەڵکەوتەی جوگرافیایی هاتنە دنیای مرۆڤ ناتوانی شوناسێکی جیا لە شوناسی ئینسانیبوونی بۆ دەستنیشان بکا و لەسەر ئەو بنەمایە جیای کاتەوە لەوانی تر، ئەوە ئەو شوناسە داتاشراوەیە کە بۆتە ( تەوقی عەزازیل) لە ئەستۆی بەشەرەکاندا و جیای کردونەتەوە، ئەمەش خۆی مەبەستی سیاسی نەبێ هیچی تری بەدواوە نیە. دەکرێ لەپاڵ شوناسی ڕاستەقینەی مرۆڤ بووندا شوناسی تریشمان هەبێ بەڵام ئەم (شوناسی ترە) بۆ ( دژ ) بوون بەکار نەهێنرێ و نەکرێتە بنەما.
ئەگەر ئەم ڕاستیە بۆ مرۆڤ بوون ڕەوا بێ ، هەمان ڕاستی بۆ ئەو سەرزەمینەی مرۆڤەکانیشی لەسەر دەژین ڕەواترە، وێنەی گۆی زەوی لە قوڵایی ئاسمانەوە سەیر کەین هیچ جۆرە سنورێکی تیادا بەدی ناکەین، ئەو سنورانە ساختەن وەک شوناسەکان و دەستکردی مرۆڤەکان خۆیانن لەپێناو هەمان مەبەستی پێشتر ئاماژەم پێدا.
لە خۆڕا نیە زیندە یاد هێمنی شاعیر ئەو بڕگەیەی لە شیعری ( ناڵەی جوداییدا ) پێش بڕگەی دواتری خستوە کاتێک دەڵێ :
شیوەنی من شیوەنی ئینسانیە
بانگی ئازادی و گڕۆی یەکسانیە

16 – 5- 2021

mm

دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.

Previous
Next
Kurdish