ئێك شعر و دوو راستڤەكرن.. عبدالرحمن بامەرنی

شعرا من مەبەست پێھەی، ئێك ژ شاكارێن (مەحمود دەروێش)ە و ژلایێ نڤیسەرێ چیرۆك نڤیس (ئەنوەر محەمەد تاھر) ھاتیە وەرگێران و د كوڤارا پەیڤ ژمارە (84) ڵاپەرە 130 دا ھاتیە بلاڤكرن و نڤیسەرێ ب ھایكو نڤیس و وەرگێرانێ بەرنیاس (شەمال ئاكرەی)، راستڤەكرن دایە وەرگێرانا نڤیسەرێ ئێكێ و د دەستپێكا نڤیسینا خوەدا، ڤێ رستێ بكار دئینیت، دەما دبێژیت:
(ستایلێ نڤیسینێ ژ جەم دەروێشێ هەلبەستڤان یێ تێکهەلە ژ هەلبەستێ و پەخشانێ و ریتم و وێنەیێن کورت و پوخت..)، ھەر ئەڤ رستە ژی بوویە، ئەز ل سەر وەرگێرانا ھەردوو نڤیسەران راوەستاندیم، سەرەرای كو دەمەك بوو لینكێ نڤیسینا نڤیسەرێ دوویێ ژلایێ نڤیسەری بخوەڤە بۆ ھایداربوونێ بۆ من ھاتبوو ھنارتن، لێ ژ كورتییا دەمی، ئەز ل سەر نە راوەستیا بووم، سەرەرای جوانییا شعرێ و بەراوردییا وێ دگەل كەتوارێ مە یێ ئەم تێدا دژین، دێ ھزركەی شاعرەكێ كورد ئەڤ شاكارە یا نڤیسای نەك شاعرەكێ عەرەب و فەلەستینی.

شعر بخوە ئەڤە یە، یا عەرەبی و ئەوا من وەرگێرای

ستنتهي الحرب
و يتصافح القادة
وتبقى تلك العجوز تنتظر ولدها الشهيد
و تلك الفتاة تنتظر زوجها الحبيب
و اولائك الاطفال ينتظرون والدهم البطل
لا اعلم من باع الوطن
و لكنني رايت من دفع الثمن

شەر دێ بدووماھی ھێت و
سەركردە دێ چنە دەستێن ئێك
ئەو پیرەژن ژی، دێ ل بەندا كورێ خوە یێ شەھید مینیت و
ئەو كچ، ل بەندا ھەڤژینێ خوە یێ خوشتڤی و
ئەڤ زارۆكە ژی ل بەندا بابێ خوە یێ قارەمانن
ئەز نزانم كێ وەلات فروشتیە
بەلێ من ئەو دیت یێ بھایێ وی دایی..

ئەو رێزا من دڤیا ل سەر راوەستم و زێدەتر زومێ بێخمە سەر، بتنێ ئەڤەیە:
(و تلك الفتاة تنتظر زوجها الحبيب).
ئەگەر ل وەرگێرانا (ئەنوەر محەمەد تاھر) تەماشە بكەین:
ئەو ژن چاڤەرێیا زەلامێ خو یێ خوشتڤی
وەرگێرانا (شەمال ئاكرەی)
ئەو ژن دێ ل چاڤەرێیا ھەڤژینێ خو یێ خوەشتڤی مینیت

وەرگێرانا من ژی بڤێ رەنگی بوویە:
ئەو كچ، ل بەندا ھەڤژینێ خوە یێ خوشتڤی و

رەنگە ھەر كەسێ ڤان ھەر سێ وەرگێرانا بخوینیت، ل سەر خالەكا بەرچاڤ راوەستیت، ئەو ژی (ژن یان كچ)، پێنەڤێت كچ دەما شوی دكەت یان ھەر كچەكا شووكری بناڤێ ژن دھێتە ناسكرن و چ جارەكێ كەس نابێژیتە ژنا شووكری كچ. لێ لڤێرە ئەگەر باشتر ل سەر شعرێ راوەستین، دێ سێ وێنە یێن من مەبەست پێھەی و شاعری ژی سەنگا شعرا خوە دایە سەر، دێ كەڤنە بەر چاڤێن مە و بڤی رەنگی (پیرەژن، كچ، زارۆك).

پیرەژن دێ ل بەندا كورێ خوە یێ شەھید مینیت، یان كو ئەم دشێین بێژین، بەندەمانا وێ گەلەك ناڤەكێشیت و تەمەنێ وێ رێ نادەتێ گەلەك بمینتە ساخ.
شاعری وێنەك پەلكێش كریە، ژبۆ دووماھییا قوناغا مرۆڤی، ئەو ژی پیراتی و گرێدانا وێ ب كورێ وێ یێ شەھید ڤە، یان كو دبێژیت چاڤەرێبوونا وێ یا ژ تەمەنێ وێ یێ كورتێ مای د خوت و ھێزا ڤێ وێنەی ژی ھەر د ڤێ قوناغا تەمەنیدایە، كو ئێدی ئەڤ پیرەژنە چ تامێ ژ ژیانێ نابینیت، چ دوبارە شووكرن بیت یان ئەگەر ھەڤژینێ وێ یێ ساخ بیت، دوبارە زارۆكەكێ دی بینیت، بتنێ یا ل بەر سینگا وێ مای، ئەڤ پیرەژنە دگەل ڤی كورێ شەھید د بەندەمانێ و كول و كەسەران دا بمینیت.

ئەو كچ، ل بەندا ھەڤژینێ خوە یێ خوشتڤی.. ئەڤ وێنە گەلەك یێ روونە و باوەردكەم ئەگەر ھەردوو وەرگێران ھندەك ژ دەمێ خوە بۆ شعرێ ژی تەرخان كربایە، نە بتنێ وەرگێرانێ، دا زانن، ئینانا پەیڤا (كچ) شوونا ژن، كو ھەر كچا شوو بكەت دبێژنێ ژن و قوناغێن دناڤبەرا (كچ و ژن)دا گرێدای تەمەنی و ھژمارتنا سالان نینن، بەلكو بتنێ گرێدای ھەڤژینیێ نە، ئەوا دناڤبەرا ژن و مێژەكی دا دھێتە كرن. لڤێرە ژی مەبەست نە سكس كرنە، رەنگە كور و كچەك ڤێ كریارێ ئەنجام بدەن و ھەر كور و كچ بمینن، لێ دەما گرێبەستا ھەڤژینیێ دناڤبەرا كچ و كورەكیدا ھاتە موركرن، ھینگێ كور دبیتە زەلام و كچ دبیتە ژن و ئەڤە زێدەتر بۆ كچێ یا ل باوە، لێ بوچی شاعری پەیڤا (كچ) ئینایە!!

شاعر گەلەك ب ئاشكەرای و ب وێنێن سادە و سەنگ، شعرا خوە د نڤیسیت و دیار دكەت كو كچەكە و ل بەندا ھەڤژینێ خوە یێ خوشتڤی یە، لڤێرە پێدڤی ناكەت شاعر بێژیت ژنەك چاڤەرێییا… ژبەركو دەما پەیڤا كچ دئینیت، بێی كو تەمەنێ وێ دیار بكەت، ئەم خواندەڤا دێ زانین كو شاعری دڤێت بێژیت كچەكا شنوی شووكریە و شەری ھەڤژینێ وێ بەرزەكریە.

ئاخر ھێزا ڤی وێنەی ژی ھەر د ئینانا پەیڤا (كچ) دایە نە پەیڤا (ژن)، ھەروەكو ھەردوو وەرگێر ب لاساییكرنا ئێك و دوو ھەمان شاشی كری. مەبەستا شاعری نە كچە و ھەڤژینی پێك ئینایە، بەلكو ئەو ژی دزانیت دەما كچ ھەڤژینیێ پێك دئینیت یان كو دێ بیتە ژن، لێ شاعری ئەنقەست پەیڤا كچ یا تەوزیف كری، دا دیار بكەت كو شەر دلوڤانیێ ب كەسێ نابەت و گەلەكان دھێلنە چاڤەریێ بێ ئومیدیێ و خوە كچا شنوی شووكری بیت ژی و باوەر دكەم وێنە یێ روونە.

سەبارەت وەرگێرانا ھەردوو نڤیسەران (تلك الفتاة تنتظر زوجها الحبيب).
ئەنوەر محەمەد تاھر:
ئەو ژن چاڤەرێیا زەلامێ خو یێ خوشتڤی
ئەڤ وەرگێرانە پێدڤی ل سەر راوەستیانێ نینە و ھەر كەسێ بخوینیت، دێ زانیت دروست نەھاتیە وەرگێران و تشتەكی دیتر بالا وەرگێری یا بۆ خوە راكێشایی.
شەمال ئاكرەی:
ئەو ژن دێ ل چاڤەرێیا ھەڤژینێ خو یێ خوەشتڤی مینیت
مادەم نڤیسەرێ دووێ كو (شەمال ئاكرەی) ب راستڤەكرنا وەرگێرانی رابوویە، دڤیابا زێدەتر ل سەر وەرگێرانا خوە راوەستبا، پێدڤی ناكەت ل سەر پەیڤا (كچ و ژن) راوەستم، ئەز باوەرم زێدەتر روونكرنێ نا ھەلگریت، لێ ئەز نزانم ئەو (دێ) یا نڤیسەری ئینای، مەبەست پێ چییە، ژبەركو (دێ) لڤێرە یان كو دێ دەست ب چاڤەرێبوونێ كەت.

ئەو بخوە شاعر یێ روون و ئاشكەرا دبێژیت، دێ شەر ب دووماھی ھێت، بەلێ دھەمان دەمدا ئەو شەر یێ د بەردەوامیێ دا و كورێ پیرەژنێ یێ شەھید بووی و دیسان ئەو كچا گەنجا/ سنێلە یا ل ھیڤیا رێكا ھەڤژینێ خوە كو دیار ببیت، ئەو ژی ئەگەر شەری ھێلابیتە ساخ!! یان كو مەبەستا شاعری لڤێرە، یێ دبێژیت شەر یێ بەردەوامە و یێ پێشبینی دكەت ژی كو شەر دێ ب دووماھی ھێت و ئەو ھەر سێ كەسێن شاعر ئاماژە بۆ داین (پیرەژن، كچ و زارۆك) دێ بنە قوربانیێن كەسێن خوە یێن نزیك ژ دەستداین و بازرگانێن شەری، دوبارە دێ دەستێن خوە كەنە دناڤ ئێكدا ڤە.

ل دووماھیا نڤیسینا خوە یا كورت، ئەز دێ بیرا نڤیسەرێ دوویێ كاك (شەمال ئاكرەی) لڤێ رستا وی ئینم، ئەوا وی بۆ شارعەكێ وەك (مەحمود دەروێش) نڤیسی دەما دبێژیت:
(ستایلێ نڤیسینێ ژ جەم دەروێشێ هەلبەستڤان یێ تێکهەلە ژ هەلبەستێ و پەخشانێ و ریتم و وێنەیێن کورت و پوخت..)، ژبەركو ئەو بخوە یێ دبێژیت ستایلێ دەروێشی یێ تێكھەلە و دڤیابا ئەو شاشییا وەرگێرانی د سەر ویرا دەرباز نەبایە.

ــــــــــــــــــــــ
• مەحمود دەروێش، ئێك ژ گرنگترین شاعرێن فەلەستینی و عەرەب و جیھانیە و ناڤێ وی ب شعرا شورەش و وەلاتی ڤە ھاتیە گرێدان. دەروێش ب گرنگترین كەس دھێتە ناسكرن، یێن شعرا عەرەبی یا نوی بەرەڤ پێش برین و ھێما ئێخستینە دناڤدا. د شعرا دەروێشی دا حەژێكرن ب وەلاتی ڤە تێكەلی ئێك دبن و ب خوشتڤییا مێ ڤە دھێنە بەستن. ل سالا 1941ێ ھاتیە سەردنیایێ و ل سالا 20082 ل ھیوستن، تكساس، ل ویلایەتێن ئێكگرتی كوچ كریە.
• ئەنوەر محەمەد تاھر، كوڤارا پەیڤ ژمارە (84) ڵاپەرە 130.
• شەمال ئاكرەی، پێداچوونەك بۆ دو ھەلبەستێن (مەحمود دەروێشی) یێن وەرگێرای، رۆژناما ئەڤرو، ژمارە 2938 یا رۆژا 21/4/2021.