بیرەوەریەکانی فەقێیەکی گوومڕا..12…شەماڵ بارەوانی
بەشی دوانزەهەم/
کۆماری پێغەمبەر کۆماری مولحیدەکانیشە..!
لە یەکێک لە بەشەکانی پێشوو، لەمیانی باسکردنم لە قورئانیەکان باسم له عەبدولڕەزاق جوبرانکرد،
ئاماژەم بەوەکرد، کەلە سەرسێ لە کتێبەکانی عەبدوڵڕەزاق جوبران(کۆماری پێغەمبەر، چەتەکانی خودا، و کودەتای پەرستگا)م نووسیوە و لە هەریەک له ڕۆژنامەکانی(کوردستانی نوێ)، ڕۆژنامەی(ڕێگای کوردستان)، هەفتەنامەی(تاراوگە)، و لە ماڵپەڕەکانی(گەلاوێژ)، ( ڕوانگە و ڕەخنە)، (دابڕان)و، (دەنگەکان)، بڵاوبوونەوە.
ئەو سێ کتێبەی دوانیانم(کۆماری پێغەمبەر) و(چەتەکانی خودا) کاتی فەقێیاتی و قۆناغی چواری کۆلێژی شەریعە، خوێندەوە و دانەیەکیشیان(کودەتای پەرستگا) ئەمساڵ(٢٠٢٢)
ئەو سێ کتێبەی یپێویستە بەر لە هەر موسڵمانێک و فێندەمێنتالیستێک، هەموو فەقێی و مەلاو پیاوێکی ئایینی بیانخوێنێتەوە.
حەزدەکەم تۆزەک لە میانی سێ لەکتێبەکانی (کۆماری پێغەمبەر، چەتەکانی خودا، و کودەتای پەرستگا) کەلە سەرم نووسیون، هەندەک باس لە دیدەنیگا و ڕوانگەی ئەو پیاوە ڕووناکبیر و بیرمەندە بکەم و سێ بەشی بیرەوەریەکانی فەقێیەکی گوومڕا. بۆ قسەکردن لە سەر دیدەنیگا و تێڕوانینەکانی جوبران تەرخان بکەم.
لە میانی ئەو سێ کتێبەی جوبران، دەتوانم بڵێم، ئەوەی جوبران باسی لێوەکردووە:
ڕوانگەیەکی تری جیاوازە، خوێندنەوەیەكی تری تێكستەكانی ئایینە، پێداچونەوەیەكی تری كەلەپوری ئایین و فقهی ئایینی و تێگەیشتنی ئایینیە، ڕەخنەیە لە ئەقڵی ئایینی، لە ئەقڵیەت و فیقه و فیكری دینی، شۆڕشێكە لە دژی بتەكان، یاخی بوونێكە لە پەرستگاكان، هەڵوەشاندنەوەی ئەو تێگەیشتنە فیقهی و مێژوویی و سیاسی و مەزهەبیە دۆگمایییە نائینسانی و ناوجودی و نائەخلاقیەیە، كە بە درێژایی مێژووی ئیسلام بۆ ئاینكراوە و دەکرێت و نەوە بە نەوە گواستراوەتەوە و بە میرات بۆ مرۆڤەكان جێ ماوە.
ڕوانگەی جوبران:
مەفهومێكیتری تازەیە، سەبارەت بە خوداوەند، پێغەمبەرایەتی، ئایین، بانگەوازیكردنی جۆرێكیترە لە باوەڕداری، جیاواز لەو باوەڕە كۆن و كلاسیكیەی پێشوو.
جوبران داوای بانگەوازی بۆ وجودیەت و چارەسەرێكی وجودیانە دەكات، هەروەها كودەتا دەكات لە دژی پەرستگا، ئەو ئەو پەرستگایەی لە سەر بیری ڕاسیزم و مەزهەبگەرێتی ڕۆنراوە. جوبران بۆچونی وایە كەنوێگەری لەوەی هەیە سودێكی نابێت، جگە شۆڕش و كودەتا نەبێت بە سەر توراس و گوتەی فەقێكان، ئەو داوای گەڕانەوە بۆ ئایینی پەیامبەر و دەستبەرداربوونی خورافەی فەقێكان دەكات، ئەو ئایینە مێژووییەی فەقێكان ڕۆیانناوە، ئەو فەقێیانەی جوبران پێی وایە زۆر زیاتر لە پێغەمبەرەكان بە ناوی ئایین و خوداوەندەوە قسەیان كردووە.
جوبران،
پێمان دەڵێت كێشەی نیشتمان لەگەڵ دەسەڵات و هی ئایینیش لەگەڵ پیاوانیی ئاینیدایە و لە كۆتاییدا پێغەمبەر باجی پیاوانی ئایینی و گەڵیش هی دەسەڵات دەدات.. و پێغەمبەر بە هۆی پیاوانی ئایینیەوە ئایینەكەی لە دەست دەدات و گەلیش بە هۆی دەسەڵاتەوە نیشتمانەكەی.. و ….. ئیدی هیچ چێژێك نە بۆ ئاین و نە بۆ نیشتمان نامێنێتەوە.
جوبران
پێمان دەڵێت هیچ ڕێگایەك ناتگەیەنێت بە پەیامبەران، جگە لە دەرچوون نەبێت لە پەرستگاكان.
جوبران
پێمان دەڵێت قەبارەی ئەو جەهل و نەزانینەی پەرستگاكان ڕۆیان نا، زۆر مەزنتر و زیاترە لەوەی پێشوتر وێرانیانكرد. هیچ شتێك ئایینی نەكوشت، ڕۆحانیەتی ئایینی وێران نەكرد، ڕێگای ناسینی خوداوەندی لە مرۆڤكان ون نەكرد، بەو ئەندازەیەی فیقه كوشتی و كردی، وەكو چۆن هیچ كەسێك پەرستگای وێران نەكرد تەنها كاهینەكان خۆیان نەبێت.
جوبران
پێمان دەڵێت مەعبەد پێشمەرجی ئیمان و خودا ناسین نییە و مرۆڤ بە چوونە ناو پەرستگاكان نابێت بە ئایندار و بڕوادار، بەڵكو بە چوونە ناودڵی مرۆڤایەتی و مرۆڤەكان.
جوبران
پێمان دەڵێت خەمی خوداوەند بەندەكانیەتی، نەك بەندایەتی كردنی، خوداوەند پەرستگایەكی ناوێت تێیدا بپەرسترێت و خەڵكەكەی بكرێت بە كۆیلە، بەڵكوو ئەو مروڤایەتی و مرۆڤێكی دەوێت، ئازادبێت و بە ناوی خوداوەندە ئازادبكرێت.
جوبران
پێمان دەڵێت:
خوداوەند پێغەمبەران دەنێرێت و خەڵكی كاهینەكان دەخوێننەوە!
جوبران
لێمان دەپرسێت ئایە ئایین ئەوەیە نوێژ لە مەعبەددا ئەنجام بدەیت، یاخود مرۆڤایەتی لە ناوخەڵكدا جێ بەجێ بكەیت؟
ئایین ئەوەیە خەڵكی لە مەعبەددا فێری هونەری كۆیلایەتی بكەیت، یاخود لە باڕەكاندا وانەی ئازادیان پیشانبدەیت؟
(كۆماری پێغەمبەر)
پێمان دەڵێت فەقێ و مێژوو ئایین نین، وەلێ ئەفسوس عەقیدەی ئێمە، عەقیدەی مێژووە، ئایینەكەشمان ئایینی فەقێكانە….ئەوەیە تراژیدیاكە!
جوبران
پێمان دەڵێت ئەو ئایینەی ئێستاهەیە، ڕێك كۆپیە ئۆرجیناڵەكەی ئەو ئایینە نییە، كە پەیامبەر هێناویەتی و لە سەری ڕۆیشت، نەخێر، بەڵكوو ئەوە ئایینێكی ساختەو كۆپیەكیتری نائۆرجیناڵی كاهین و فەقێكانە، ئەو ئایینە ڕوانین و دۆگمی فەقێكانە، ئایینی خەلیفە و سیاسی و سوڵتانەكانە، مێژوویش هی خەلیفە و سوڵتان و پاشاكانە.
جوبران
پێمان دەڵێت ئەمەوی و عەباسیەكان بە ناوی خوداوەند و بە پێی فقهی قوڕەیشی، بە فیقهی زیممە جەنگی گاورەكانیان كرد، بەفقهی كەنیزەیی بوون ژنیان كرد بەكەنیزە، بە فیقهی خەواریج موسڵمانەكانیان دەكوشت، بە فیقهی خەراج ماڵی خەڵكیان دەدزی و دەستیان بەسەردادەگرت، بەفیقهی فتوحات و لە ژێرناوی فتوحاتدا دەوڵەت و خاكی وڵاتانیان داگیردەكرد!
جوبران
پێمان دەڵێت:
ئایینی پێغەمبەر ئایینی دڵ بوو(استفت قلبك، وٳن ٲفتاك الناس ٲفتوك).
جوبران پێمان دەڵێت
ئایین پرسی دڵە، نەك قامچی سوڵتان و ئەحكامە فقهیەكان.
لە كۆماری پێغەمبەردا
دڵ عەرشی خوداوەندە، دڵ پاشماوەو ڕۆحی خوداوەندە لە مرۆڤدا جێ ماوە.
كۆماری جوبران و پێغەمبەر
كومارێكە لە سەر دڵ بیناكراوەو دامەزراوە، نەك ئەقڵ و فەلسەفەو گوتەی كاهین و فەقێكان و ئەحكامە فیقهیەكان و تێكستە دینیەكان.
لە كۆماریەکەی جوبراندا
دڵ پێغەمبەرە، دڵ لۆژیك و ناسنامە و ناونیشانی ئینسانە.
دڵ حاكمە، دڵ شەریعەتە، دڵ بڕیاردەرە، دڵ ڕوگەو دڵ مەعبەدە، ئەو شتانەی دڵ ڕەتیان دەكاتەوە، ناكرێت ئایین قبوڵیان بكات، دڵ سەنتەر و ماڵی بڕیاردانە.
پەرستگای مرۆڤ دڵیەتی، مرۆڤ بە دڵ و لە پەرستگای دڵ لە خوداوەند نزیك دەبێتەوە و تەنها بە دڵ دەگات بەو زاتە.
هەموو ئەو پەرستگایانەیتری جگە لە مەعبەدی دڵ، مرۆڤ لە خوداوەند دوور دەخەنەوە. مرۆڤایەتی دوو كەرت دەكەن. لە مرۆڤ بوونی مرۆڤ دەدەن. مرۆڤەكان دەكەن بەدووژمنی یەكتری.
جوبران
پێمان دەڵێت ئایین یاسا و شەریعەت ڕۆنانێت، بەڵكو ویژدان، ئایین دەبێت خزمەتی مرۆڤ بكات، نەك بە پێچەوانەوە، ئایین دەبێت پێگەو بەهای مرۆڤ بەرزبكاتەوەو مرۆڤایەتی پیرۆز بكات، ئایین دەبێ خۆشەوێستی لە نێوان مرۆڤەكاندا پەخش بكات نەك ڕق، ئایین دەبێت مرۆڤەكان بكات بە برای یەكتری نەك دووژمن، یەكڕیزی لە نێوانیاندا دروست بكات، نەك پەرتەوازەیی.
لە کۆمارەکەی جوبراندا
چیتر ڕیش بەردان ئەرك و مۆسیقا حەرام نییە، چیتر كوشتنی مرۆڤەكان ئایین و عەشق بەڕەڵایی و تابۆ و ناڕەوا نییە.
چیتر ڕەخنە لە كاهینەكان بڤە و بیركردنەوەی ئازادانە کفر و تاوان نییە.
چیتر دەست وەردان لە ژیانی تایبەتی هیچ كەسێك و بە هیچ پاساو بیانویەك ڕێگە پێدراونییە.
كۆماری جوبران، دەوڵەتەسیوكراتە تۆتالیتارەكەی فەقێ و كاهینەكان نییە، تابڵێت(عدم قتل المسلم بالژمی)و موسڵمانێك، گاورێك بكوژێت، ناكوژرێتەوە!
نەخێر لە كۆماری(جوبران) پێغەمبەردا، پێغەمبەر لە سەر كوشتنێكی بێ هۆكاری مێرولەیەكیش، لێپێچینەوە لە بكوژ دەكات.
لە (کۆماری جوبران) دا
هەموو ئایینەكان بە یەك چاو سەیردەكرێن و جیاوازی لە نێوان مەسیحیەك و زەردەشتیەك، لە نێوان موسڵمانێك و ئێزدیەك، لە نێوان جوەك و بودیەك، لە نێوان هیندۆسێك و یارسانیەكدا نییە، خودای هەموویان یەك خودایە و بەهەشتیش بە تەنها مولكی باوكی هیچ گرووپێك و تاپۆی ئایینێكی دیاریكراو نییە.
لە ڕوانگەی كۆماری جوبراندا،
بێ ئایین و ئەتێست، ئەگنۆستیك و سیكولاریستەكانیش دێنە بەهەشت.
جوبران پێمان دەڵێت:
بەهەشت شوێنی زاناو بلیمەت و داهێنەر ومرۆڤ دۆست و ژینگەدۆست و ئاژەڵ دۆستانە، نەك فێندەمێنتالیست و سەربڕو تیرۆرست و بكوژ.
بەهەشت شایەنی داروین، ئەدیسۆن، غاندی و گیڤاراو دایكەتریزا و مەولانایە، نەك بەغدادی و بن لادن و زەرقاویەكان.
جوبران پێمان دەڵێت با چیتر خۆشەویستی بكەین بە ئایین و مرۆڤ بوون بكەین بە پەرستگاو بە دەوری كابەی مروڤایەتیدا بخوڵێینەوە.
جوبران
پێمان دەڵێت ئایین دەبێت ئاینی ئاشتی و چاكەبێت، نەك ڕیش و مەعبەد، ئایین لە“كۆماری پێغەمبەر”دا دەبێ ئایینێك بێت ژیان بە مرۆڤەكان ببەخشێت، نەك پەرستگا، پەیامبەر لە ناو ئایین لەمرۆڤ دەگەڕا، كەچی كاهینەكان لە خشتی پەرستگا!
ئەو پەرستگایانەی لە یەككاتدا، لە نێویاندا كاهین و فەقێكان خەڵكی فێری نوێژو كوشتنی مرۆڤەكان دەكەن.
ئەو فەقێیانەی ئەقڵ و دڵ و بوونی خەڵكی دەدزن!
ئەو كاهینانەی بە هەزار ڕوو خۆیان دەردەخەن و جۆریكتری لە جاهیلیەتیان هێنا، گەورەتر لەو جەهالەتەی پێشوو و یەكەمجار، چ جەهالەتێك؟ ئەوكاتەی درووستكردنی مەعبدێك ، لەدروستكردنی مرۆڤێك و بابەتی حەڵال وحەرام لە سەرخستنی هەژارێك گرنكتردەبێت.
خەمی كۆماری پێغەمبەر ئەوەیە مرۆڤ فێربكات ئەوەیتر ببینێت، نەك بیكوژێت.
لە ڕوانگەی جوبراندا
كێشەی خوداوەند ستەمە، نەك كفر،
كۆماری پێغەمبەر ڕاو دیدەنیگای وایە: هەرشارستانییەتێك خاڵی بێت لە جوانی، شارستانیەتێكی فەرمەسۆن و كافرە، با سیخناخیش بێت لە پەرستگا.
جوبران
پێمان دەڵێت ئایین و ئایینداری ڕاستەقینە ئەوە نییە، ئایینت بۆ ماوەیی وەرگرتبێت، یاخود دینداریەكەت ڕێكەوتێكی جوگرافی بێت و خەڵك و دەوروبەرت دیندارن بۆیە تۆش ئایینداریت، نەخێر، بەڵكو ئایینی ڕاست و دروست ئەوەیە لە ڕێگەی هەڵبژاردنێكی ئازادانەو لە سەر بنەمای ویژدان و مرۆڤ بوون ئەو ئایینەت هەڵبژاردبێت، نەك لەبەر دڵی خێزانەكەت و لۆمەی كومەڵ و لە ترسی هەڕەشەی شمشێرو بە زۆرسەپاندن و لەبەر ئەم و ئەوبێت!
کۆماری جوبران
پێمان دەڵێت كوماری پێغەمبەران، كوماری ئایینێك، گرووپێك، مەزهەبێك،ئایدیۆلۆژیاو حیزبێكی ئایینی، فیرقەیەكی دیای كراو بە تەنها موڵكی عەقیدەیەك نییە، دەبێ كومارێك بێت، بۆ هەموان بێت، ژیانی هەموو مرۆڤایەتی تێدا بەرجەستەبێت، كەرامەت و سەروگیان و حەزەكانیان تێیدا پارێزراوبێت، كۆمارێك بێت، جێگای ئازادییەكانی تێدا ببێتەوە، كۆمارێك بێت، كەس لە سەر ئایین و عەقیدی ئایینی، مەزهەبی جیاواز، دیدەنیگای جیاوازو بیروباوەڕی جیاواز تیرۆر نەكرێت و ئەشكەنجەو ئازارو زیندانی و بێ سەرو شوێن نەكرێت.
كۆمارێك بێت ئایندار و لائیكێك، بڕوادارو گوماگەرایەك بە یەكسانی جێگایان تێدا ببێتەوە و جیاوازی لە نێوان هیچ مرۆڤێك نەكرێت، لە سەر بنەمای جیاوازی ئایینی، مەزهەبی، نەتەوەیی و ڕەگەزی، كۆمارێك بێت، خۆشەوستی تێیدا ئایین و مرۆڤایەتی ڕێبازبێت، كۆمارێك بێت، ر ق و دەمارگیری، ڕەگەزپەرستی و یەكترسڕینەوە، تیرۆر و كوشتن و توندوتیژی، فێندەمێنتالیزمی ئایینی و بیری ڕادیكاڵیەت، دۆگمی بەردو حوكمی شمشێرو هەڕەشەی سەربڕین و زمان قرتاندن و دەست و وپێ پەڕاندن تێیدا تاوان و قەدەغەبێت.
ڕێزگرتن لە ئاشتی و برایەتی و پلۆرالیەت و پێكەوە ژیان ئەرك و یاسا بێت، لێبوردەیی و یەكترقبوڵ كردن و چەمكی هاووڵاتی بوون، عەقیدەی فەرمی دەوڵەت و دەستوری كۆماربێت.
كۆمارێك بێت بەواتای وشە باوەڕی بە مافەكانی مرۆڤ هەبێت، ڕێز لە سەربەستی ژن، هەڵبژارنەكانی تاك، ژیانی تایبەتی مرۆڤەكان، بیروباوەڕی هەموان و هەموو جیاوازیەكان بگریت.
كۆمارێك بێت، دژایەتی یەكسانی جێندەری، دیموكراسیەت، سیكولاریزم و تازەگەری نەكات.
كۆمارێك بێت، پەرستگاكانی پەرستگای ئازادی بن، نەك كۆیلایەتی، كۆمارێك بێت، لێوان لێو بێت لە خۆشەویستی، كۆمارێك خاڵی بێت لە دەمارگیری ئایینی، ڕقی مەزهەبی، بیری ڕاسیزم و نەژادپەرستی.
كۆمارێك بێت عەدالەت تێیدا حاكم بێت و جاڕنامەی گەردوونی مافەكانی مرۆڤ یاسا ، كۆمارێك بێت ڕەخنە دەمكوت و قەڵەم كەلەبچەو بیری ئازاد سانسۆرو جودا بیران و ئەندێشەمەندان و زاناكان بە هەرتەقەنەكرێن و تێزەكانیان تەكفیرو كتێبەكانیان نەخرێنەناولیستی ڕەشەوەو نەسوتێندرێن.
(كۆماری جوبران)
كۆمارێكە تەنهاهی ئایینێكی دیاركراو گرووپێكی دیاری كراو موسڵمانان نییە، بەڵكو كوماری هەموو ئایینەكان و بیروباوەڕەكانە.
كۆمارێكە جیاوازی لەنێوان هیچ ئایین و ئایینێكیتردا نابێت بكرێت.
لە ”كۆماری پێغەمبەر”دا هیچ ئایینێك بۆی نییە خۆی بكات بە کابە و ئەوانیتر ناچاربكات بە دەوری دا بخولێنەوە، لێرە ئایین بۆ تاك و نیشتمان بۆ هەموانە، ئاین نابێت تێكەڵ بە كایەی سیاسەت و كارو باری دەوڵەت و سیستەمی حوكمڕانی و فەزای گشتی بكرێت.
لەو كۆمارەدا مرۆڤ سەنتەرو پێوەرە و هاوڵاتی بوون پڕنسیپە. لە كۆماری پێغەمبەردا، هیچ كەسێك نوێنەری خوداوەند و سێبەری ئاسمان و شمشێری ئایین نییە، تاك پێویستی بە واسیتە و نێوەندگیری و مەعبەدو قەشەو كاهین و پیاوانی ئایینی نییە، مرۆڤ دەتوانێت خۆی ڕاستەوخۆ پەیوەندی لە گەڵ خوداوەند ببەستێت. خوداوەند لە كۆماری پێغەمبەردا تەنها لە مزگەوت، ئاتەشگا، كلێساو مەعبەدەكاندا خۆی قەتیس و گۆشەگیرناكات و تەنها لەو شوێنانەدا نییە، بەڵكو ئەو لە هەموو جێگاو شوێنكە.
لە كوماری پێغەمبەردا.
بەهای ئایین لەوەدایە ویژدان بكات بە حاكم و لە ناخەوە وجودی مرۆڤ درووست بكات، نەك لەدەرەوە.
لە”كۆماری جوبران“ دا
كێشەی ئێستا ڕزگاركردنی ئایینی پێغەمبەر نییە، وەكو ئەوەەی فێندەمێنالیستەكان و سەلەفیگەراكان بانگەشەی بۆدەكەن، بەڵكو كێشەكە ڕزگاركردنی پێغەمبەرە لەو ئایینەی ئێستاهەیە.
لەكۆماری جوبراند:
تۆ كەسێكی باشیت بۆیە ئایینداریت، نەك ئایینداریت بۆیە باشیت.
لە كۆماری جوبراندا:
خوداوەند كێشەی لەگەڵ هیچ ئایین و بیروباوەڕێك نییە، لێرە ئایندار و بێ ئایین، بڕوادارو ئەتێست و ئەگنوستیك، دەبێ وەكو یەك و بەیەك چاو سەیربكرێن و لە بەردەم یاسادا یەكسان بن.
لە كۆماری پێغەمبەردا خوداوەند كێشەی لەگەڵ ئەوەدا نییە بیپەرستن یاخود نا، بەڵكو كێشەی خوداوەند لەگەڵ نەبوونی دادپەروەری، دژایەتی كردنی دیموكراسی، فاشیەت و تۆتالیتاریەتی ئایینی، زەوتكردنی ماف و دەست بە سەرداگرتنی ئازادیەكانی خەڵك و چەوسانەوەو سەركوتكردنی مرۆڤەكانەوە هەیە بە ناوی خوداوەندەوە.
(كۆماری جوبران)
شارستانیەت و بەهاو بوونی خۆی لە سەر ئەهرامی لە بەردو لە قوڕ دروستكراو ڕۆنانێت، وەكو ئەوەی میسریە كۆنەكان كردیان، بـەڵكو لە قوڕی ئینسانیەت و ئەهرامی ویژدان بوون، لە سەر عەدالەت و دیموكراتیەت و یەكسانی و مافی مرۆڤ و چەمكی هاووڵاتی بوون شارستانیەت بینادەكات.
ماوەتەوەبڵێم:
ڕەنگە خوێنەر لەكاتی خوێندنەوەی ”كۆماری پێغەمبەر“دا. ئەو پرسیارەی لادروست بێت و بۆچونی وابێت و بڵێت جوبران هوڕێنەدەكات و كۆمارەكەی جوبران ، كۆمارێكە هەرگیز لەسەر زەمینی ئەو دەڤەرو هەرێم و دەوڵەت و شوێنانە ڕۆنانرێت و لەدایك نابێت، كە ئایین تێیدا هەژمونی هەیەو ئەقڵی ئایینی تێیدا زاڵە، كۆمارێك، ڕەنگە تەنها مۆری سەركاغەزبێت ،تەنها لەناو تێكستەكانی جوبران و لە بۆتەی خەیاڵدانی ئەمەوە جێگای ببێتەوەو بێتەبوون، كۆماری پێغەمبەر چەشنی یۆتۆپیاكەی تۆماس مۆرو كۆمارەكەی پلاتۆن و،شارە نمونەییەكەی فارابی ، كۆمارێكی خەیاڵی و ئایدیاڵی و چیتر نەبێت، مەگەر ئەو كۆمارە لەوڵاتانی ئۆروپا، ئەویش دوای سەتان ساڵ، لە خەبات و شەونخونی و قوربانیدان و ماندوبوون و هیلاكی، ڕشتنی دەریایەك خوێن و كوشتنی ملیۆنان مرۆڤ و تیرۆركردن و زیندانیكردن و سوتاندنی دەیان و سەتان ئەندێشەمەندو زاناو فەیلەسوف، شەڕێكی دووسەت و چەندسەت ساڵەی نێوان ڕۆشنگەران و فێندەمێنتالیستەكان و دەرەنجام سەركەوتنی بەرەی ئەقڵ و زانست بەسەر خورافەو ڕۆشنگەری بەسەر فێندەمێنتالیستی ئایینی و، عیلمانیەت بەسەر كلێساو ڕووناكی بەسەر تاریكیدا،
ئینجا توانراو ڕۆنرا، لێرە چۆن دەتوانین كومارێكی لەو چەشنە میساڵیه وا بە ئاسانی ڕۆبنێین، لە كاتێكدا وەكو ئۆورپا، نە پرۆسەی ڕیفۆرمی ئایینی، نەڕێنیسانس و ڕاچڵەكین، نەشۆڕشی پیشەسازی و پرۆژەی ڕۆشنگەری و ئەقڵانیەت، هیچمان نەدیتبێت و جێ بەجێ نەكردبێت! لێرە هێشتا لەسەرەتای ڕێگاو لەسەدەكانی ناوەڕاست دابین، هێشتا فێندەمێنتالیستی ئایینی بەهێزو ئەقڵیەتی ئایینی لە لوتكەدابێت، هێشتا ڕەخنە بڤەو مێژوو پیرۆزو هەموو شتك لەژێر هەژمونی ئاییندا دابێت؟! چۆن دەتوانین چۆن؟! ئەوە مەحاڵ و خەیاڵە!
