Notice: Function _load_textdomain_just_in_time was called incorrectly. Translation loading for the health-check domain was triggered too early. This is usually an indicator for some code in the plugin or theme running too early. Translations should be loaded at the init action or later. Please see Debugging in WordPress for more information. (This message was added in version 6.7.0.) in /home/dengekan/public_html/wp-includes/functions.php on line 6121

Deprecated: Methods with the same name as their class will not be constructors in a future version of PHP; madarlite_slider has a deprecated constructor in /home/dengekan/public_html/wp-content/themes/madar-lite/widgets/slider-post.php on line 6

Notice: کرداری _load_textdomain_just_in_time بانگکرا بەهەڵە. بارکردنی وەرگێڕان بۆ پاوانی madar-lite زۆر زوو کارا بوو. بەشێوەیەکی گشتی ئەمە نیشانەیە کە هەندێک کۆد لە پێوەکراوەکە یان ڕووکار زۆر زوو کارا دەبن. وەرگێڕانەکان دەبێت باربکرێن لە کرداری init یان دواتر. تکایە تەماشای ڕاستکردنەوە لە وۆردپرێس بکە بۆ زانیاری زیاتر. (ئەم پەیامە زیاد زیاد کرا لە وەشانی 6.7.0.) in /home/dengekan/public_html/wp-includes/functions.php on line 6121
سایكۆلۆژیا و ژیان … محه‌مه‌د ته‌ها حوسێن – Denegkan

Skip to Content

سایكۆلۆژیا و ژیان … محه‌مه‌د ته‌ها حوسێن

سایكۆلۆژیا و ژیان … محه‌مه‌د ته‌ها حوسێن

Closed
by حوزه‌یران 9, 2018 General, Opinion, Slider

سایكۆلۆژیا هه‌میشه‌ ئیشی بۆ هێنانه‌ ئارای شادی و كامه‌رانی مرۆڤ كردووه‌، سایكۆلۆژیستێك نیه‌ تیۆریزه‌ی مه‌رگه‌سات و باڵاكردنی به‌هاكانی نه‌مان و مردنی كردبێ‌، ئه‌وان له‌یه‌كتر جیا بوون، هه‌ر یه‌كه‌ به‌ ڕێچكه‌یه‌ك و به‌ زمان و شێواز و ستراتیژێك كه‌وتوونه‌ته‌ ڕێ‌ بۆ ئه‌وه‌ی سه‌ره‌نجام بگه‌ن به‌و مرۆڤه‌ی ته‌واو وریا و به‌ ئاگایه‌ له‌ خۆی و ده‌ره‌وه‌ی خۆی.

حیكمه‌تی سایكۆلۆژیا له‌وه‌دایه‌ مرۆڤ ده‌خاته‌ به‌ر مه‌ددی نه‌زه‌ری خۆی بۆ ئه‌وه‌ی له‌ دوا فۆڕم و گه‌وهه‌ری ده‌وڵه‌مه‌ندیدا هه‌م كه‌س و هه‌م مرۆڤستانیش بخاته‌ نێو كه‌ش یا فه‌زایه‌كی ده‌روونیه‌وه‌ هه‌موومان تیایدا ئاسووده‌ و هاوسه‌نگ ماناكانی ژیان لێكبده‌ینه‌وه‌ و به‌رده‌وامیش بین له‌ دۆزینه‌وه‌ی ئه‌و مانایانه‌ی هێواش هێواش و به‌ ئارامیی هۆش و زه‌ین و عه‌قڵ پێیان ده‌گا.

له‌ سایكۆلۆژیادا (ژیان) به‌ڵام ژیانێكی ئارام بابه‌تی مرۆڤێكی هاوسه‌نگ و ژیاندۆسته‌، باسكردنی مردن و ڕووه‌ هه‌ره‌ دزێوه‌كانی شه‌ڕانگێزی و توێژینه‌وه‌ له‌سه‌ر توێژینه‌وه‌ له‌سه‌ر كردنیان هه‌ر به‌ مه‌به‌ستی گه‌یشتنه‌ به‌و ژیانه‌ی هه‌موومان مافێكی سرووشتی خۆمانه‌ بیژیه‌ین، سایكۆلۆژیا و كه‌سه‌ دیاره‌كانی ئه‌م مه‌یدانه‌ هه‌میشه‌ له‌ دوای ئه‌م ده‌ریچانه‌ وێڵن كه‌ لێیانه‌وه‌ ترووسكایی ژیان به‌رده‌می هه‌موو مرۆڤێك ڕووناك ده‌كاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌م ماوه‌ كورته‌ چێژی هه‌م ساته‌وه‌ختی و هه‌میش هه‌میشه‌یی و عه‌قلانی وه‌رگرێت.

هه‌ن له‌ سایكۆلۆژیسته‌كان له‌ تاریكیدا وێڵی ڕووناكین، چون پێیانوایه‌ به‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی جوگرافیای تاریكی سه‌رزه‌مینه‌ ڕووناكه‌كان زیاتر ده‌دره‌وشێنه‌وه‌ و پانتاییه‌كانیان زۆرتر ده‌كشێن، هه‌شن له‌ ڕووناكیدا شه‌ڕی تاریكی ده‌كه‌ن و تا پێیان بكرێ‌ تیشك ده‌خه‌نه‌ سه‌ر نوته‌ك و جه‌نگه‌ڵه‌ نه‌بینراوه‌كانی خودی مرۆڤ، هی واشمان هه‌یه‌ له‌ هه‌ردوو رووه‌ تاریك و ڕووناكه‌كه‌ی ژیان و ده‌روونی تاكه‌كان ده‌كۆڵێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی جه‌ده‌لیه‌تی په‌یوه‌ندی نێوانیان بخاته‌ خزمه‌تی خودی (ژیان) ه‌وه‌، چون ژیان له‌ كۆتاییهێنان به‌ تاریكی ده‌ست پێناكا به‌ قه‌د ئه‌وه‌ی ئیشكردنه‌ بۆ ناسینی كونجه‌ تاریكه‌كان و دۆزینه‌وه‌ی ژینگه‌یه‌كه‌ بۆ ڕووناكی تیایاندا، سایكۆلۆژیا و سایكۆلۆژیسته‌كان ویستوویانه‌ و ده‌شیانه‌وێ‌ له‌ ڕووناكیدا ئیش له‌ تاریكی بكه‌ین نه‌وه‌ك (له‌ تاریكاییه‌كاندا ئومێد بۆ ڕووناكایی بخوازین).

هیچ یه‌ك له‌ سایكۆلۆژیسته‌كان له‌ هیچ هه‌لومه‌رجێكی كۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسی و كولتووری و ئابووریدا تیۆریزه‌ و ته‌مجیدی شه‌ڕ و شه‌ڕانگێزیان نه‌كردووه‌ و نه‌یانویستووه‌ به‌ سه‌ره‌ قه‌ڵه‌مێكیش دنه‌ی تاكێك یا كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك بده‌ن تاوه‌كو ڕه‌فتارگه‌لێك ئه‌نجامده‌ن وێرانسازی ژیانی لێ‌ بكه‌وێته‌وه‌. نووسه‌ر و بیرمه‌ندی گه‌وره‌ له‌ مێژودا هه‌بوون و به‌ قسه‌ و نووسین و ڕا و بۆچوونه‌كانیان كاره‌سات و مه‌رگه‌ساتی گه‌وره‌یان به‌سه‌ر مرۆڤ و مرۆڤستاندا هێنا، ئه‌وان وه‌ك ئایكۆنی پیرۆز یا پیرۆزكراو ته‌ماشایان كرا و هه‌رچی وتیان لای ساده‌له‌وحه‌كان به‌ سیاسه‌تمه‌دار و كه‌سانی خاوه‌ن پێگه‌ی جه‌ماوه‌ری و كۆمه‌ڵایه‌تی و ئاینیه‌وه‌ نائاگا و نا هوشیارانه‌ لێكدرایه‌وه‌ و دواتر به‌ هه‌ڵگیرساندنی جه‌نگ و مه‌رگه‌ساته‌كان ژیانیان له‌ ملیۆنان مرۆڤی ئاره‌زوومه‌ند بۆ ژیان سه‌نده‌وه‌.

له‌ سایكۆلۆژیادا هیچ ڕێچكه‌ و ڕێبازێك به‌ ته‌نها نه‌گه‌یشتۆته‌ مرۆڤه‌ ئایدیاڵ و سووپه‌ره‌كه‌، هه‌ر یه‌كه‌یان یه‌خه‌ی لایه‌نێك له‌ كه‌سێتی ئه‌ویان گرتووه‌ و دواتر به‌ هه‌موویان توانیویانه‌ وێنه‌ی مرۆڤێكی هاوسه‌نگ و ساغمان بۆ بكێشن، ئه‌م هه‌وڵه‌ له‌یه‌كتر جودایانه‌ چوونه‌ته‌ خزمه‌ت عه‌قلیه‌تێكی هاوكارانه‌ و ته‌باوه‌ و ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێ‌ كه‌ ئه‌و زانسته‌ هه‌رچی زاناكانی خۆی هه‌یه‌ به‌ شێوه‌یه‌ك له‌ خۆی ئاڵاندووه‌ به‌ گیانی هاوكاری و ده‌سته‌جه‌معیه‌وه‌ ئیش بكه‌ن و ئه‌نجامی بیركردنه‌وه‌ی یه‌كتر نه‌سڕنه‌وه‌. ڕاسته‌ هه‌ر یه‌كه‌یان یا هه‌ر ڕێچكه‌یان ڕه‌خنه‌ی ئه‌وانی تری كردووه‌ و ده‌كا به‌ڵام نایانسڕێته‌ و به‌ پووچ و بێمانایان نازانێ‌.
بۆرهیف سكینه‌ر و كاڕڵ ڕۆجه‌رز و ئه‌براهام مازلۆ و لیو فستنگه‌ر و سۆلیڤان و به‌ر له‌وانیش سیگمۆند فڕۆید و ئینجا هێربه‌رت ماركۆزه‌ و چه‌په‌ فڕۆیدیه‌كانی تری وه‌ك فڕۆم و جیزا رۆهایم و كاڕڵ ئه‌براهام و هیتری ئه‌م دواییانه‌ش وه‌ك فیكتۆر فرانكل و رۆلۆ مه‌ی زۆری تریش هه‌موو ئه‌مانه‌ بۆ هێنانه‌ ئارای كه‌س و كۆمه‌ڵگه‌ی ئارام و هاوسه‌نگ له‌ ژیانێكی ئاسووده‌دا كۆشایان.

هه‌ر كتێب و توێژینه‌وه‌یه‌كی ئێریك فڕۆم بگری ڕا و ڕوانینی بۆ ژیان و سازاندنی ژیان له‌ كه‌ش و فه‌زای ئاسووده‌ تیایه‌، ئه‌و قسه‌ی له‌سه‌ر ئومێد و ئازادی و خۆشه‌ویستی و گوێگرتن و كۆمه‌ڵگه‌ی ساغ و مرۆڤێكی به‌ خۆهوشیاره‌ و سایكۆلۆژیای برده‌ نێو نوته‌كه‌كانی سیاسه‌ت و ئابووری و پێیوابوو ئه‌م ژینگه‌یه‌ی ئه‌وسا و ئێستا بۆ ژیان سازگار نیه‌ و مرۆڤی هه‌لپه‌رست و خۆپه‌رست و دواتر نامۆ بۆ كۆمه‌ڵگه‌كان ده‌خاته‌وه‌، ئه‌م بیركردنه‌وه‌یه‌ی به‌ ڕه‌خنه‌كردنی كاڕڵ ماركس و سیگمۆند فڕۆید و پێشتر به‌ سه‌رسامبوون پێیان گه‌ڵاڵه‌ كرد.
به‌ڵام سكینه‌ر وێنه‌ی دنیایه‌كی وێرانی نیشانداین بۆ ئه‌وه‌ی له‌ ڕه‌فتاری هاوسه‌نگ و پۆزێتیڤتره‌وه‌ ژینگه‌ له‌ وروژێنه‌ره‌ شه‌ڕخوازه‌كان پاككه‌ینه‌وه‌، ئه‌و هه‌میشه‌ ده‌یووت سازاندنی ژینگه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ ئه‌نجامی ڕه‌فتاره‌كانی مرۆڤ و ئه‌و ژینگه‌یه‌ی ئه‌وسا ئه‌و تیایدا ده‌ژیا ئاماژه‌ی مه‌ترسیداری لێ‌ ده‌خوێنده‌وه‌ و پێشبینی كاولكاریه‌كی گه‌وره‌ی له‌ ژیانی مرۆڤایه‌تیدا ده‌كرد.

كاڕڵ ڕۆجه‌رزیش هه‌وڵی زۆری هه‌بوو له‌ بڕاندنه‌وه‌ی جه‌نگ و شه‌ڕه‌كانی نێوان كاتۆلیك و پڕۆتستانته‌كان له‌ ئێرلاند و چووه‌ته‌ باشووری ئه‌فریقا بۆ ڕۆڵ بینین له‌ نه‌هێشتنی ئاپارتاید و نه‌ژادپه‌رستی، هه‌روه‌ها چووه‌ته‌ مۆسكۆی زه‌مانی شوره‌وی بۆ سنوور دانان له‌به‌رده‌م پێشبڕكێی چه‌ك و ئه‌تۆمسازی، دواتر ڕۆجه‌رز پڕۆژه‌ی سوڵحی ڤیه‌ننای له‌ ساڵی (1985) واته‌ دوو ساڵ به‌ر له‌ مردنی پێشنیاز كرد و له‌كاتی به‌ستنی (40) له‌ سه‌ركرده‌كانی دنیا له‌ (13) وڵات به‌شدار بوون، ئه‌و ده‌یویست له‌و گردبوونه‌وه‌یه‌دا په‌یامی ئاشتی و ئارامی و ئاسووده‌ییان له‌ ڕوانگه‌ی سایكۆلۆژیاوه‌ بگه‌یه‌نێتێ‌.

سایكۆلۆژیسته‌كانی تریش كه‌ ناومان بردن وه‌ك سیگمۆند فڕۆید له‌ وه‌ڵامی نامه‌یه‌كی ئه‌نشتایندا بۆچوونی سایكۆلۆژیست و ڕێبازێكی ده‌روونشیكاریی له‌ باره‌ی جه‌نگ و ڕه‌فتاری شه‌ڕانگێزی و مه‌رگدۆستی مرۆڤ خسته‌ ڕوو و به‌مه‌ش ده‌ریچه‌ی زانستی ئاشكرای بۆ ده‌رباز بوون له‌ زیانه‌كانی مه‌رگدۆستی گه‌یانده‌ دنیا، ئه‌و زۆری له‌سه‌ر جه‌نگ و شه‌ڕانگێزی نووسی و گووت، ڕوونترین ئامانجه‌كانی ئه‌و هه‌روه‌ك له‌ پێشتریشدا نووسیومه‌ گه‌یشتن بوو به‌ مرۆڤێكی عاقڵ له‌ ڕێگه‌ی میكانیزمی جیاجیاوه‌، لای ئه‌و مه‌ده‌نیه‌ت و شارستانیه‌ت به‌ زاڵبوون به‌سه‌ر نارسیزمی تاكه‌كانه‌وه‌ دێته‌ ئارا، ئه‌و ده‌یویست له‌ سه‌رچاوه‌كانی ئازاره‌وه‌ ئازاره‌كانی مرۆڤ بنبڕ بكا، ئه‌مه‌شی له‌ ئیگۆیه‌كی عاقڵ و هاوسه‌نگ و ڕێكخراو و دادپه‌روه‌ردا ده‌بینی.

چیتر به‌ شان و باڵی سایكۆلۆژیا هه‌ڵناده‌م چون هه‌ر ئه‌وان خۆیان و كار و كردار و نووسین و گوتنه‌كانیان ده‌بن به‌ مانیفێستۆ بۆ ئه‌و ژیانه‌ی هه‌موو ژیاندۆستێك له‌ ناخی خۆیدا ئومێدی بۆ ده‌خوازێ‌.

Previous
Next
Kurdish
Powered by TranslatePress