بەدواداچوونێک بۆ ڕاکانی بەڕێزان ڕامیارو ئیدریس.. هەردی سەنگاوی

مرۆڤی هۆشەنگ هەمیشە هزرو ئەزموونەکانی خۆی دەکاتە چەق بۆ ڕوانین لە دیاردەو پێشهاتەکان، نەکو شوێن دەستەجەمع بکەوێت و هەمیشە لەگەڵ شەپۆلەکاندا مەلەبکات، لێرەدا بە پێوسیتی دەزانم لەم سۆنگەیەوە سەرەقەڵەمێك لەو بابەتە بدوێم کە بیرمەند ڕامیار مەحموود ئاماژەی پێیان داوەو ڕێزدار ئیدریس مستەفا وەڵامی داوەتەوە.

ئەم دیبەیتە زۆر بەسوود دەبێت لە پێناوی هێنانەدی تێگەیشتنێکی خۆماڵی وەکو مرۆڤی کورد لەو دیاردەیەی ڕاگەیاندنە جیهانییەکان ئاراستەی دەکەن و خوێندنەوەی بۆ دەکەن.  بێگومان لێرەدا مەوزوعیانە دوور لە باسکردنی هیچ کەسێك بەرەنجامەکانی ئەم بابەتە دەخەینەڕوو، ئیتر تۆی خوێنەریش سەربەستی کە ئایا دژی دەوەستیت یان لەگەڵیدا هاوڕایت.

داعش لەمێژ نییە دروست بووە ساڵی ٢٠١٤بوو، ئەگەر کەمێك یادەوەریەکانمان بگێڕینەوە بۆ ئەو کاتە ئەوا دەزانین  چەند مانگێ دوای ئەوە دروست بوو کە  رژێمی بەشارئەسەد ٣٠٠٠ توندڕەوی ئازادکرد کە بۆ ماوەی چەند  ساڵێك بوو کاری لەسەریان دەکرد، یەکسەر دوای ئەوەش دەسەڵاتی مالیکی لە عێراق ڕایانگەیاند١٠٠٠ بەندکراوی توندئاژوو لە زیندانی ئەبوغرێب هەڵهاتوون! کەواتە هاوڕای کاک ئیدریسم کە ئەوە نەخشەبۆکێشراو بوو.

لەمەوە دەگەینە ئەو بەرەنجامەی کە ئەمە کارێکی موخابەراتی وردو نەخشە بۆ کێشراو بوو  لەلایەن ئەو میحوەرەی روسیا پێشڕەوایەتی دەکات، کە لەمەشدا زۆر مەبەستی پێکا  لەوانە: ئیتر دوای ئەوە هیچ حوکمەتێکی دنیا باسی روخانی دەسەڵاتی بەشار ئەسەدیان نەکردەوە، دروستکردن و قووڵکردنەوەی کێشە ناوخۆییەکانی ئەو وڵاتانە بە بەرپاکردنی شەری تایەفەگەری نێوان سوننەو شیعە، نیشاندانی وێنەیەکی ناشرینی ئیسلام تا هەموو وڵاتەکان بکەونە ڕاوەدوونانی ئەو کەسانەی ئیسلامیان وەکو بیروباوەڕ قبوڵە، وێڕای کاولکردنی ئەو ناوچەیەو دان نان بە پێداویستی هێشتنەوەی هێزە بیانییەکان تێیدا.. لەم نێوەندەشدا رەنگە کەسانێکی نائاگا لە ئیسلام شوێن ئەو توندڕەوییە دروستکراوە کەوتبن جا چ بە هۆی ستەمی دەسەڵاتدارەکانەوە بووبێت یان جەهلی خۆیان بەڵام ئەمە ئەوە ناگەیەنێت  دەیان ساڵە کە لە مەنهەجی خوێندندا وانەی ئاین هەیە توندڕەویی دروستکردبێت، بەڵکو ئەمە بیانوی دەسەڵاتە بۆ پەردەپۆشکردنی شکست و گەندەڵی و تاوانەکانی خۆیان، هەر خۆشیان بوون کە ڕێیان بۆ داعش کردەوە بێ شەرو تەقە شەنگال تەسلیم بکرێت. بۆچی لە حەفتاکان و هەشتاکانی سەدەی رابردوو هەر هەمان مەنهەج و پرۆگرامی ئاین هەبوو کەس نەیگوت کەسانی توندڕەو بەرهەم دێنێت؟

بەڵکو بە پێچەوانەوە هەمیشە ئاینی ڕاستەقینە گیانی لێبووردەیی لە نێو دڵی تاکەکاندا دەڕوێنێت، هانی پێکەوەژیان دەدات چونکە مرۆڤەکان هەمووان یەکسانن و دەگەڕینەوە سەر بنەچەی یەك دایك و باوك، تەنانەت هانی ئازادی هەڵبژاردنی ئاین و ئایدیاش دەدات وەك لە ئایەتدا هاتووە: لا اکراه في الدين.

ئەو کاتە ئێمە دەبین بە خاوەنی خۆمان کە شوێن زوڕنای ئیمپریالیزمی جیهانی نەکەوین، ئەوان ئەجنداو بەرنامەی کاری خۆیان هەیە کە هیچ بنەمایەکی مرۆڤانەی تێدا ڕەچاو ناکرێت، ئیتر بۆچی ئیسلام بە ئاینی دەسکاریکراوی کریستیان و جووەکان بەراورد بکەین؟ کە لەو پەڕتووکانەی ئەواندا هیچ بوارێك بۆ عەقڵ و زانست نەهێڵراوەتەوە بەڵام لە قورئاندا کە ١٤٤٢ساڵە هاتووە هێشتا وەك خۆیەتی و دەسکاری نەکراوە، هانی عەقڵ دەدات بۆ بیرکردنەوە، هانی مرۆڤ دەدات بۆ چوونە ناو بۆشایی ئاسمان، نموونەی جۆراوجۆر دێنێتەوە بۆ وردبوونەوەو بیرکردنەوە لێیان، وەکو لاشەی مرۆڤ و گیانەوەرە هەمەچەشنەکان و دارودرەخت و هەورو باران و خۆرو مانگ و دەریاکان و ساڵ و رۆژو وەرزەکان و  ژیان و مردن و بەسەرهاتی پێشین و دواینەکان…. بەڵکو دەیان ئایەتی زانستی تێدایە کە زاناکان دوای دۆزینەوە نوێکانیان بڕوایان بە قورئان هێناوە کە پێشتر باسکراوەو بەڵام لە قۆناغێك لە قۆناغەکاندا عەقڵی مرۆڤ پەی پێنەبردووە چونکە خودای کردگاری تاك و تەنیا بەدیهێنەری پەڕاوی بینراوی گەردوونەو هەر ئەویش قورئانی ناردووە کە پەڕاوی خوێندراوەیە، کەواتە ئەم دوو کتێبە هەرگیز پێچەوانەی یەکتر نابنەوە، بەڵام بە هۆی ناوازەیی قورئان و زمانە پڕ ڕەوانبێژییەکەی و راستییە زانستییەکانی ناوی و سنووردراوی توانای مێشكی مرۆڤ  رەنگە ئێمە یەکسەر پەی پێ نەبەین، ئەمانە راستین بۆ ئەو کەسانەی پێشوەختە دەرگای بیرکردنەوەیان دانەخستبێت و بواریان بە خۆیان دابێت بە چاوێكی بێ لایەنەوە سەیری ژیان و گەردوون و خودا و قورئان و ئیسلام بکەن.

پاشان کاکە ڕامیار هیچ باسی سیاسەت و یەکگرتووی نەکردووە، کەچی کاکە ئیدریس مستەفا دێتە کوتانی حیزبێکی بچووکی وەك یەکگرتوو و باسی ئیخوان دێنێتە ناو باسانەوە، من سەر بەهیچ حیزبێك نیم بەڵام لەئەزموونی سیاسەتی ٣٠ ساڵی رابردووەوە نکۆڵی تێدا نیە کە یەکگرتوو جوانترین نموونەی سیاسەتە لە کوردستان کە نەدەستی بە خوێنی براکوژی و گەندەڵی و خیانەت سوور نەبووە، بەڵکو هەر کۆمەکی هەتیوو و بێوەژن و کەمدەرامەت و کەمئەندامانیان کردووە، لەکاتێکدا هیچ دەسەڵاتێکی فیعلییان نییە لەسەر گۆڕەپانی سیاسی کوردستان بە هۆی پەراوێزخستنیانەوە کەچی بۆنموونە لە دژیان خەڵکان هاندرا  لە کۆبوونەوەکاندا پێڵاویان تێبگرن وەکو لەگەڵ شێرکۆ جەودەتدا ئەنجامدرا، بەڵام شیرکۆ بە لێبووردەیی و جوانی ئیسلام دەستیکردە ملی و لێی خۆش بوو،گەر ئەمە لەگەڵ مەسروردا بکردرایە بەدەردی سەردەشت عوسمانی دەبرد کە لەسەر یەك گوتار پڕ دەمیان کرد لە فیشەك.

گەر بێینە سەر ئیخوانیش ئەوا دەبینین لە جیهاندا هێرشێکی زۆر نارەوایان دەکرێتە سەر چونکە ئاراستەی رەشەباکە لە لای ئیمپریالیزمی جیهانەوە دێت دژیانە، ئەگینا  حەسەن بەننا کە دامەزرێنەری ئیخوان بوو لێکدانەوەیەکی هاوچەرخانەی بۆ ئیسلام کرد کە گیانی بیرکردنەوەو عەقڵ و زانست و برایەتی لە نێوان خەڵکدا زیندووکردەوە ، رووە جوانەکەی ئیسلامی دەرخست کە دەیان و بگرە سەدان ساڵە داخ لەدڵان نەخشەی گڵاوی بۆ دادەنێن تا پرشنگی رووناکییەکەی نەگاتە مەزڵوم و مافخوراوان و هەر لە دواکەوتوویدا بمێنینەوە، ئەوە بوو هەر ئیمپریالیزم لەساڵی ١٩٤٩دا تیرۆریان کرد.

کەواتە بیرمەند رامیار راست دەکات؛ ئێمە پێویستمان بە گۆشەنیگای کوردانەیە بۆ شتەکان با دوای هیچ دەهۆڵێك نەکەوین، با سوود لە ئیسلام وەرگرین وەك چۆن فارس و تورك و عەرەب سوودی لێ دەبینن، هەر مزگەوتەکان بوون شوێنی خوێندن و حوجرەو زانست پێش ئەوەی قوتابخانە دروست بکرێت، هەر مزگەوتە جێی کۆبوونەوە کۆمەڵایەتییەکانی وەکو پرسەو شادی، هەر مزگەوتە جاڕی دۆزینەوەی ونبووەکانی تێدا دەدرێت و داوای کۆکردنەوەی یارمەتی دەکرێت تێیدا بۆ بەهاناوە چوونی هەژاران.

تکایە بە بیانوی جەنگ دژی داعش رۆحی مرۆڤ مەمرێنن،گیان پێویستی بە خۆراکە، کەهەر لە ئیسلامدا ئاسوودەو ئارام دەبێت، ژیانی دونیا کورتە؛ مرۆڤیش   لە لاشە و گیان پێکهاتووە، ئەوا گیان نامرێت، پاشەڕۆژ ئەو دادپەروەرییەی تێدا دێتە دی کە هەمومان داوای دەکەین، بەڵام وەك بوونی تینویەتی کە دەرخەری بوونی ئاوە، هەرواش تینویەتی بۆ دادپەروەریی کە دەرخەری  بوونی ئەو داپەروەرییەیە بەڵگەی هاتنەدی ئەو رۆژەیە، ئەگینا پێم بڵێن کێ ئاسمانەکان و زەمین و ئەستێرەکان و سیستەمی پڕ وردەکاری ژیان و شەو وڕۆژ و خولانەوەی تەنەکان و یاساکانی وەك هێزی کێشندەو رێژە جیاوازەکانی گازەکان و هتد.. ڕێك دەخات، خۆ سروشت و ڕێکەوت خاوەنی عەقڵ نین تا بیبەخشن، ئەی مرۆڤ چۆن عەقڵی پێدرا؟ تکایە باکەمێك هێواشتر بین و زوو بڕیارێك نەدەین دوایی لێی پەشیمان بینەوە.

لەکۆتاییدا بە کاک ئیدریس دەڵێم تکایە باواز لە خەڵك بێنیین خۆیان ئەوەی بە دڵیانەو بەراستی دەزانن هەڵیدەبژێرن بۆ نموونە کە تۆ دیاردەی حیجابی ئافرەتان بە زەبروزۆریی یەکگرتوو تەفسیر دەکەیت، بەڵام دەبێت لەولاشەوە بزانیت کە سروشتی مرۆڤ حەز بە حەیاو حورمەت و داپۆشراوی دەکات، ئەو لێکدانەوەیە هەڵەیە هەموو شتێك بگێڕینەوە بۆ دەستی دەرەکی و پلان داڕێژیی دوژمنان بەمە راستی لە خۆمان دەشارینەوە، پاشان کە لە جیهاندا دژایەتی ئیخوان دەکرێت و لە  چەند رۆژی رابردووشدا  بەریتانیا تەنانەت گروپێکی بەرگریکاری مافی خەڵکی سڤیلی غەزەی وەك حەماس  بە تیرۆریست لە قەڵەم دا، ئیتر رۆژئاوا چ دەستێکی هەیەلە تەشەنەکردنی ئیخواندا؟  خۆزگە بنەڕەتی بابەتەکانمان هەڵدەوەشان و دەناسی و بە دواداچوونی خۆمان بە وردی بۆ دەکرد نەك گوتنەوەی قسەی زۆرینەو بەلاڕیدا بردن، ئەوسا نەدەکوتینە ئەو هەڵە زەقانەوە. دەستان خۆش کاکە رامیارو کاکە ئیدریس ئێمە پێویستمان بەو راشکاوییەو وتوێژە هێمنە هەیە.   

هەردی سەنگاوی