بیرەوەریيەکانی فەقێیەکی گومڕا-(40).. شەماڵ بارەوانی
بەشی چل
فەقێیەکی ئیخوانی و دوو ڕۆژنامە نووسی کافر..!
لەو دێی گەڵۆزییەدا، کە لە بەشی پێشوو باسم کرد، پیاوێکی ئیسلامی، کە زۆر هاوڕێ بووین، گوتی:مامۆستا دوو بێ دین، دوو ڕۆژنامەنووسن، لە هەموو ژیانی خۆیاندا نەهاتوون بۆ مزگەوت، جەلالی و بێ باوەڕن، لە کەرکوک، لە ڕۆژنامەیەک دەنووسن و کاردەکەن.
تازه وا خەریکە خودا هیدایەتیان دەدات و هێدی هێدی دەستیان کردووە بە نوێژ و دانەیەکیان جار جار دێت بۆ مزگەوت.
گەر تۆ بتوانیت کاریگەرییان لەسەر دروست بکەیت و بەڵکو بەرەو بیر و باوەڕی خۆمانیان بهێنیت و دەعوەیان لەگەڵدا بکەیت.
گوتم:چۆن بتوانم ئەوە بکەم؟
گوتی:سەردانییان بکە و قسەیان لەگەڵ بکە. گوتم زۆر باشە، مادام هەندەک بڵاوکراوە و نامیلکە و شتی ئیسلامیانەی خۆشمانم لایە و بۆیان دەبەم.
گوتی:ئەوە هەر زۆر باشە.
ڕۆژی هەینی هات و من لە وتار، کە سەری ساڵ بوو، وتارەکەم تایبەت بە لە دایکبوونی مەسیح بوو و خراپ دابەزیمە سەر کرێسمس و جەژنی سەری ساڵ و مەسیحیەکانم بە گومڕا و لادەر و کافر وەسفکرد و گوتم وەڵاهی، سومە وەڵاهی، سومە وەڵاهی، مەسیح لە ئێوەی خاچ پەرست و بەراز خۆر بەرییە.
کۆمەڵەک ئایەت و ڕیوایەت و شتی ئیسلامیم هێنایەوە سەبارەت بە مەسەلەی سێکوچکەی ( باوک و کوڕ و ڕۆحی پیرۆز) و ئاگر لە دەمم دەباری و خراپ دەم شیڕاند و تا هێزم تیابوو دەنگم بەرزدەکردەوە و لەگەڵیشد جوڵەم بە دەستەکانم دەکرد.
کاتێک وتارەکە تەواوبوو.
ڕێکەوتێکی چەند سەیربوو !
من خۆم بە تەمابووم بڕۆمە سەردانیان و بەو مێشکە بچووکە و ئەقڵیەتە سەخیفەی ئەوسام، عەلەساس دەعوەیان لەگەڵدا بکەم و بییانکەم بە ئیخوانی.
دانەیەکیان دوای وتارەکە، هات و تەوقەیەکی گەرمی لەگەڵدا کردم و گوتی مامۆستا دەبێت لەگەڵ من بێیت.
لە دڵی خۆمدا گوتم: ئۆخەی، بە خوای لۆی گرتم و دەرفەتەکی زۆر باشه لۆ دەعوەکردنێ. من توم لە عاسمانێ دەویست، کەچی تۆ لە عاردی و بە پێیەکان خۆت، هاتووتیەت بەردەستەکانم.
ڕۆیشتم لەگەڵ کاکەی ڕۆژنامە نووس. لە ماڵێ گوتی:مامۆستا بەڕاستی وتارەکەت زۆر جوان و بەهێزبوو.
تۆ لە داهاتوو دەبیت بە مەلایەکی زۆر زیرەک و جیاواز. بەڕاستی مەلای تر، لەگەڵ ڕێزم هیچی وایان پێ نییە و مرۆڤ هەر تاقەتی نییە گوێیان بۆ بگرێت.
کەوا مەدحی کردم، خەریکبوو باڵ بگرم و بفڕم لە خۆشیان و تابڵێیت کەیف بەخۆم هات.
جامن تەبیعاتێکم هەبوو، بەشێکی فەقێکانی تریش وابوون، حەزمان لێبوو لە وتار خۆمان فشکەینەوە و بگۆڕێنین و شیڕه شیڕ و قسەی قەڵەو بکەین و لاسایی فلان مەلای ئیسلامی بە هات و هاوار و فیسار مەلای تری وتار ئاگرین بکەینەوە، تا خەڵک بڵێن وای ماشااللە لەو مەلا زیرەکەی، کوڕە وتارەکانی چەند خۆش و بە قووەتن هاهاها
جامن، هەموو جار کەوتار تەواو دەبوو، بە خەڵکەکەم دەگوت: وتارەکەم چۆن بوو؟ بە دڵتانبوو؟ ئەرێ بەلاتانەوە خۆش بوو؟
هاهاها
ئینجا دوای ئەوەی ڕۆشتمە ماڵی ڕۆژنامە نووسەکە.
هاتمەوە هەولێر و حوجرە و گوتمە فەقێیەکان، ئەوڕۆ، ڕۆژنامە نووسێک زۆر مەدحی وتارەکەی کردووم و خۆم هەڵدەکێشا و فەخفەخەم لێدەدا، یانی من زۆر موهیمم نەک هەر خەڵکی عەشایەر هەمووی زۆریان وتارەکانی من لا دڵگیر و خۆشە، تەنانەت ڕۆشنبیر و ڕۆژنامە نووس و نووسەرەکانیش.
حەققەت واشبوو، من لە نێوان فەقێکان دەتوانم بڵێم تاقە فەقێ بووم، وتارەکانم هێندە دەچووە ناو دڵی خەڵکەوە، فەقێ لوقمان برادۆستیشمان لەگەڵ بوو، خەڵکی سیدەکان و ئەو ناوە بوو، کە زۆر هاوڕێ بووین.
دوای ئەوەی ئەو کۆلێژی زانستە ئیسلامیەکانی(سلێمانی) و منیش کۆلێژی زانستەئیسلامیەکانی زانکۆی سەلاحەدین(هەولێر)م تەواوکرد و ڕۆشتین بۆ شاری وان، لە باکوری کوردستان و ئەو لە زانکۆی(یوزونجیل) من لە کۆلێژی( ئیلاهیات) و بەشی فەلسەفە، ماستەرم لە فەلسەفەی ئیسلامی تەواو کرد. ئەویش ماستەر لە (زانستی فەرمودە) و پار پێی گوتم کە ئێستا لە کۆلێژی زانستە ئیسلامیەکانی زانکۆی سەلاحەدین مامۆستام و وانە دەڵێمەوە.
فەقێ لوقمانیش وتارەکانی جوان و توند و خۆم ئاسا به شیڕە شیڕ بوو هاهاها
بەلاغەت و فەساحەت و هونەری دەربڕین و ئەتەکێتی وتاربێژی باش بوو و هەردووکمان سەرەتا لە حوجرەی یەکگرتوو دەمان خوێند، وەلێ لە ژێرەوە زیاتر مەیلمان بۆ کومەڵی ئیسلامی و عەلی باپیرهەبوو. من و ئەو فەقێ لوقمانە پێکەوەش قورئانمان لەبەردەکرد لە حوجرە و قوتابخانەی(محەمەدیه، بۆ زانستە شەرعیەکان). من هەموویم لەبەرکرد و ئەویش وابزانم تا پانزە جوئێک ڕۆیشت و ئیتر هەڵە نەبم وەستا.
وەک وتم من و فەقێ لوقمان ڕەوانبێژ و وتاربیژی و شتمان باشبوو، دەنا فەقێکانی تر هیچی وایان تێدا نەبوو وەک ئێمە وتاری خۆش و بەهێز، یان لە وتارداندا زاڵ بن.
کاکە بە خوای ئەو خەڵک و عەوامە، بە تایبەتی لایانگر و ئەندام و جەماوەری بزوتنەوەی ئیسلامی و کۆمەڵی ئیسلامی، حەزیان لەو جۆرە وتارانەبوو کە پڕی جوێن و قسەی ڕەق و توند بوو لە بەرامبەر حکومەت و خەڵکی مەیخۆر و گۆرانی بێژ و سیکۆلار و مەسیحی و قەشە و کێ و کێیتری دەرەوەی بازنەی ئیدەلۆژیا و بیروباوەڕە ئیسلامیستەکەی خۆیان و دەیانگوت فڵان مەلا بە غیرەتە و ناترسێت.
من خۆشم وام دەگوت. فەقێی تریش کە هاوڕێم بوو، دوایی بوو بە داعش و ڕۆشتە سوریا و لەوێ کوژرا. هەشیان بوو چووە سەرمەزهەبی مەلا کرێکاری و دواتر لە ئاسایش ماوەیەک گیرا، هەروای دەگوت. من سەرەتای فەقێیاتیم، ئەو مەڵا و وتاربێژ و واعیزانەم زۆر خۆش دەویستن، کە لە وتارەکانیان توند و لە بیر و باوەڕ توندڕۆبوون.
با زۆر درێژەی پێنەدەین و بێینەوە سەر مەسەلەی دوو ڕۆژنامە نووسە کافرەکە !
هەڵبەت من دانەیەک لەو دوو ڕۆژنامە نووسە، تەنها لە مزگەوت هەرهێندەم بۆ ڕێککەوت کە تەوقەیەکی لەگەڵدا بکەم و تەواو، ئیتر.
ئەو پیاوەیتریان تەعزییەک لە دێیەکە هەبوو، من قورئان و فاتیحام دەخوێند، دەم دەمیش پشووم دەدا. لەپاڵم دانیشتبوو، قسە و گفتو گۆی فیکری و سیاسیمان دەکرد. حەققەت زۆر شارەزا و لێهاتووبوو و جوان باسی ئێران و ڕۆژئاوا و بابەتی عەولەمە و تەکنەلۆژیا و شتی دەکرد.
ئیتر دوای ئەوەی گوتیان بێیتەوە ئەو دێیە، پشتت لە زگت نەرمتر دەکەین. جارێکیتر من توخنی ئەو دێی گەڵۆزییە نەکەوتمەوە. تەنها ئەوە نەبێت، کە هەموو جار کاتێک بەڕێگای کەرکوک دەڕۆم بۆ سلێمانی و لە ڕاست گەڵۆزی یادگارییەکانم دێنەوە یاد و تێر تێر پێدەکەنم.
ئەوەبەسەرهاتی من بوو لەگەڵ ئەو دوو ڕۆژنامە بەڕێزەی کە ئێستا نازانم چیان لێهاتەوە !
ئایە گەڕانەوە سەر کافریێتی پێشوویان و وەک من، بە یەکجاری دەستیان لە نوێژ و مزگەوت و ئایین و شت هەڵگرت هاهاها یان سەرەنجام بوونە دوو کەسی فول دۆگمایی و فێندەمێنتاڵیستی تەمام عەیار ؟
هەڵبەت وشەی کافریم لێرە وەک تەنز و جڕت بۆ ئەو قۆناغە هەرزەییەی فیکری ئەوسام بەکارهێناوە.
گەرنا من، دوای ئەوەی هۆشیار بوومەوە و بووم بە کەسێکی (لائیک)، وشەی کفرم بە تەواوی لە فەرهەنگ و بیرکردنەوەی خۆم دا سڕییەوە.
لە کۆتاییدا ماوەتەوە بڵێم: ئایینداری زۆربەی ئاییندارانی نێوبازنەی هەموو ئایینەکان، هەمووی لە ڕێگەی عاتیفە و بۆماوەیی و ڕێکەوتی جوگرافییەوەیه. زۆر کەمن، ئەوانەی لە ڕێگای لۆژیک و بەراوردکاری نێوان ئایین و فەلسەفەکان و بیرکردنەوەیەکی ئەقڵانی و زانستیانە و بابەتیانە، بوون بە هەڵگری ئاینێکی دیاریکراو.
هەمووی باوک و دایکی، یان ئەندامانی خێزانەکەی، عەشیرەت و دێهات و گەڕەک شارەکەی، وڵات و دەڤەرەکەی، هەڵگری فلان ئایین و فیسار مەزهەب و ئەم بیر و باوەڕ و ئەو ئیدەلۆژیان، بۆیە ئەمیش.
بەو شێوەیە، ئەنتوان ڕۆکینتانی عەدەمی بەدەست گرێی هێڵنجەوە دەتلێتەوە و هێڵنجی لەهەموو شتێک دەبێتەوە و
کەوتووەتە ناو تونێڵی هێڵنجێکی کۆشێنەر و دەروون پڕۆکێنەر و ئاسۆیەک نابینێتەوە، تا لەو هێڵنجە دەروونییە بە ئازارە قورتاری بکات.
سەرەڕای ئەو هێڵنجەقورس و دژوارەیش ئەو حەزی لێیه گوێ لە گفتوگۆی خەڵک بگرێت و پشکنین بۆ کردەوەکانیان بکات. بۆیێ بڕیاردەدات وەک پڕۆژەیەک دوای ئەوەی داوای لێدەکرێت پەڕتۆکێک لەسەر ژیانی “مەرکیز دور ڕۆلبۆن” بنوووسێت و لەپاڵ ئەوەیش یاداشتی ڕۆژانەی ژیانی لە تێنووسێکدا دا تۆماربکات.
ئەو، ئیدی لە شارە خەیاڵیەکەی بۆفێل دەست بە نووسینی یاداشتەکەی دەکات و وەک خوێنەر و لێکۆلەرێک و نووسەرێک، لە پارک و کافێ و پەڕتووک خانە و مۆزەخانەی شاردا دسوڕێتەوە و لە دیمەنی شەقام و مرۆڤ و ژیان دەکەوێتە تێڕامان و دەنووسێت و پێداچوونەوە بە نووسینەکەی دەکات و دێڕێک زیاد دەکات و دوو وشە دەسڕێتەوە و ڕستەیەک پاڵفتەدەکات و جێ گۆڕکێ بەو چەمک و، ئەو واتا دەکات و دەکەوێتە بیرکردنەوە بۆ دواتر، کە دەبێ چی بکات و چی نەکات؟
بەو چەشنە ڕۆکینتان ئەوماوەی لە بۆفێل دەمێنێتەوە، لە ورد و درشتی ئەو شارە و ژیان و مرۆڤ وردەبێتەوە و سەیری هاتووچۆکەران دەکات لەسەر شەقامەکانی شار و سەرنجی دیواری فرۆشگا و دیمەنی باخ و کافێکان دەدات و بە قوڵی له هەموو جوڵەیەک قاڵ دەبێتەوە.
تابتوانێت خوێندنەوەیەکی تایبەت و قووڵ بۆ دەور و بەر و شتەکان بکات و قسە لەسەر تێڕوانین و لایەنی دەروونی و مێشک و سرووشت و میزاج و حەزی مرۆڤەکان بکات و بە وردی و بابەتیانە و زانستیانە، لەبارەیانەوە بنووسێت و هەموو شتێک بە لۆجیکی خۆی شلۆڤەبکات و بیانخاتە ژێرنەشتەری ئەو لۆژیکە هێڵنجاوییەی خۆیی و لەسەر بنەمای لۆژیکی بێزاری قسەیان لەسەربکات.
ئیدی بە قووڵی ڕۆدەچێتە بیرکردنەوە، تابیسەلمێنێت ئەو هێشتا لەو ژیانە پووچەدایە و نەمردووە !
“من بوونەوەرێکم، بیر دەکەمەوە، کەواتا من هەم ….”.
ئەنتوان ئەوکارە و نووسین دەکات، نەک لەپێناو ئەوەی مەبەست لێی نووسین بێت، بەڵکوو تا لەو هەستە تاڵ و تەنیاییە دەروونیەی تێی کەوتووە ڕزگاری بێت، یاخود هەر هیچ نەبێت ئەو خۆخەریکردنەی بە نووسین، کەمێک لە باری ئازارە ڕووحی و فشارە دەروونییەکەی کەم کاتەوە و لەو ڕێگایەوە ڕوو بە ڕووی سەختی و عەبەسییەتی ژیان ببێتەوە و ئەو ئلتیهابە فیکرییەی چارەسەربێت و ئەو دڵ گوشینە یەخەی بەردات.
چونکوو بۆ ئەو نووسین هیچ بەها و پیرۆزی و گرنگییەکی نییە. ئەو هەموو شتێک لەتێڕوانینیدا پووچە.
بۆیە ئەو، وەک ئەرک و پرۆژە نووسین ناکات. بەڵکوو دەیەوێت لە ڕێگای نووسین و خۆخەریککرنی بەو کتێبەوە، ئەو قەڵەقی و هەستە کابووساویە لە خۆی دوور بخاتەوە و خۆی لەو هێڵنجە دەروونییەی ناوەوەی خاڵی کاتەوە و ئارامی ڕۆحی و دەروونی بۆ بگەڕێتەوە.
ئەو هەرکاتێک هەست بەوە بکات لە هەستە هێڵنجاوییەکەی چاک بووەتەوە، دەست بەرداری نووسین دەبێت و دەچێتە خەوێکی ئارام و قوڵەوە و دەڵێت”دەخەوم من چاک بوومەوە”.
وەڵێ ئەفسووس ئەو سەرەڕای گەڕان و تێکەڵ بوون بە خەڵک، ئەو کابووسی هەستکردن بە تەنیاییە، وازی لێ ناهێنێت !
“دۆخەکە خەراپە زۆر. من هەست بە خەراپی دەکەم. ئەو بێزەوەرییە، ئەو هێڵنجە، ئەو جارە شێوازێکی نوێیە. لە کافێکە بووم، تووشم بوویەوە !”.
ئەو هەستە ناخۆشە وای لێدەکات دووای نووسینی چەند لاپەڕەیەک، دەست لە نووسین هەڵبگرێت !
ئیتر نە یاداشتی ڕۆژانەی ژیانی خۆیی و نە ئەو کتێبەیش کە ئەدیب و ڕۆشنبیرێک داوای لێدەکات لە بارەی ژیانی”مارکیز دۆر ڕۆلبۆن”ی ئەرستۆکراتی فەڕەنسی سەدەی١٨ بنووسێت.
هیچیان تەواو ناکات و بە نیوە ناچڵی دەستیان لێ هەڵدەگرێت.
ئەو نووسینەی وەک یاداشتێکی ڕۆژانەی نووسیویەتی. لە پڕۆژەی کتێبکدا خۆی دەبینێتەوە و ناوی پەڕتۆکەکەیش دەنێت”هێڵنج”و لەوبارەوە دەڵێت :”کۆمەڵانی خەڵکی ئەو ڕۆمانەی دەیخوێننەوە و دەڵێن ئەنتوان ڕۆکینتان ئەوەی نووسیوە..”.
ئیدی ئەو یاداشتەی گەشتی ژیانی ئەنتوان ڕۆکینتان”سارتەر”، خۆی دەبێتە ئەو ڕۆمانەی قسەمان لەسەرکرد.
دووای “هێڵنجیش”حاڵەتە هێڵنجاوییەکەی ئەنتوان ڕۆکینتان، هەر بەردەوامی دەبێت و ئەو هێڵنج لە شەقامەکان، لە شار، لە پەڕتووکخانە، لە مرۆڤ، لە نووسین و هەمووشتێک دەکات.
ئەو هەستە ناخۆشە یەخەی بەرنادات و جێی ناهێڵێت.
سەرەڕای قورسایی دۆخەکە ئیدی ڕۆکیتان ناچار دەبێت بچێتە ژێر ئەمری واقیع و لەگەڵ ئەو هێڵنجه خۆی ڕابێنێت. سەرەنجام دەگات بەو بڕوایەی کە ئەو هێڵنجە دەبێتە بەشێک لە کەسایەتی و کەینوونە و ژیان و بوونی ئەو و تازە وا زوو لێی جیانابێتەوە.
“هێڵنج جێم ناهێڵێت، هەست ناکەم بەو خێراییە و وازوو جێشم بێڵێت. بەڵام چیتر بەرگەی ڕوبەڕو بوونەوەی ئازارەکانی ناگرم. چیتر ئەو نەخۆشی نییە، بەڵکو ئەو منم”.
بۆ دەرچوون لەو تونێلە تاریکەدا، شاری بۆفێڵ بەرەو پاریس جێ دێڵێت و لەوێ دەچێتە هۆڵی هونەری و گوێ لە مۆسیقادەگرێت. وەک دەربازبوون لەو دۆخە دۆزەخییەی تێیکەوتووە و هەستدەکات هونەر تاقە ڕێگەیە بتوانێت یارمەتی بدات و لەو هەست و هێڵنجاوییە فریای بکەوێت و ئارامیْ ڕۆحی و دەروونی بۆ بگەڕێنێتەوە.
ئەو ئیتر دەیەوێت لە جیاتی نووسین و بیرکردنەوە، بە مۆسیقای جاز چارەسەری هێڵنجەکەی و حاڵەتە دەروونییەکەی بکات.
ڕۆکیتانی پاڵەوان وەنەبێت کەسێکی ڕەش بین، یاخود دژە ژیان بێت. به پێچەوانەوە ئەو ئەوپەڕی هەوڵی خۆی خستەگەڕ تا لە هۆکاری ئەو دۆخە دەروونی و هێڵنجە سایکۆلۆجییەی کە گیرۆدەی ببوو چارەسێک بدۆزێتەوە و ڕزگاری بێت.
بۆ ئەمەیش کۆمەڵێک ڕێگای تاقی کردەوە، وەک خوێندنەوە و بیرکردنەوە و نووسین و گەشت و گەڕان و دووایینیان مۆسیک.
تا دووباره لەو هێڵنجەی لێی ببوو بەگرێ کوێرە و بۆی نەدەبوویەوە و لێی حاڵی نەدەبوو تێبگات !
تاچارەسەرێکی بۆ بدۆزێتەوە و تێکەڵ بە ئاوەدانی و خەڵک و ژیان ببێتەوە و ئەو نامۆبوون و تەنیایی و هێڵنجە یەخەی بەربدات.
وەڵێ ئەفسووس، مرۆڤ هەرچەند هەوڵی نەجات بدات سودی نییە، وەک خۆی دەیڵێت”
هیچ سودی نییە، مرۆڤ هێڵنج دەوری دەدات، وا دەبیندرێت ئەوە چارەنووسی مرۆڤ دەبێت لە ژیان”.
ئەو پیاوێکی عاشق بوو، خۆشەویستی هەبوو(ئانی). ڕۆکینتان بەرەوام لەگەڵ یادگارییەکانی دەژیا و بیری لەو چرکە ساتە خۆشانە دەکردەوە کە لەگەڵ خۆشەویستەکەی پێکەوە بەسەریان دەبرد.
ئەو، ئاواتەخوازبوو دووبارە بە دیداری بگاتەوە و ژوانی لەگەڵ ببەستێت و هەرەها باسی لەوکاتانە دەکرد کە خۆی لە وڵاتی جیبۆتی و ئانی لە عەدەن بوو.
ئەو، لەسەرەتا و تا کۆتایی چیڕۆکەکە، باس لە خۆشەویستەکەی ئانی و، یادگارییەکانی و وردو درشتی ژیانی دەکات و لەو جیابوونەوە تاڵ و بەئازارەی نێوانیان دەدوێت.
جیاوبوونەوەک کە زام و برینێکی ساڕێژنەکراوی هەمیشەیی لە دەروونیدا جێهێشت و ڕۆحی خستەئازارێکی بە سوێی نەبڕاوە و هەموو خەونەکانی تێک و پێک شکاند و ئاواتەکانی لە گۆڕنا و ڕێڕەوی ژیانی گۆڕی و گشت بەختەوەری و ئارامی و ئاسوودەیی و چێژێکی ژیان لەگەڵ جیابوونەوە لە ئانی لێی جیابوویەوە و هیچ لە کەسایەتی و بوونی نەمایەوە، جگە له پیاوێکی تەنیا و سەرگەردان و نامۆ و هێڵنجاوی و دابڕاو گۆشەگیرنەبێت.
ماوەتەوە بڵێم:
هێڵنج، بەرجەستەکەری دیدەنیگا و جیهان بینی و تێڕوانینە عەبەسیەکەی سارتەرە لەمەڕ بوون و گەردوون و ژیان و مرۆڤ و سارتەر لەڕێگای کارەکتەری(ڕۆکینتان ئەنتوان)، فەلسەفە عەبەسییەکەی خۆی لە هێڵنج دا دەخاتەڕوو. “من کلیلی کەینونە و بوونی خۆم دۆزییەوە، کلیلی هێڵنجەکەم، کلیلی خودی ژیانم. لە ڕاستیدا ئەوەی لە دواییدا بە دەستم هێنا وەک ڕزگاربوونێک لەو عەبەسییەتە سەرەکیەدایه”.
هێڵنج وەک گەشتێکی سەختی ڕوکینتان ئەنتوانە. گەشتێک گوزارشتە لە ڕەتکردنەوەی گەڕانەوە بۆ ڕابردوو و لۆژیکی بوونی گەردوون و ڕووداو شتەکان و دووپاتکردنەوەیه لە فەوزایی بوونی وجوود و بێ مانایی ژیان.
سارتەر له هێڵنجدا دەیەوێت پێمان بڵێت لە هیچ و بێ مانایی و عەدەمەوە هاتووین بۆ ژیانێکی بێ ماناو بە پووچگەرێتی دەوردرا و بەرە و عەدەمێکی بێ ماناو پووچیش دەڕۆینەوە و دەبینەوە بەهیچ و عەدەم.
هێڵنج پێمان دەڵێت خۆتان فریو مەدەن بەوەی ئەو ژیانە شوێنی ژیان و خۆشی و ئاسوودەیی و دڵنیاییە.
هەرگیز، لەو ژیانە، مرۆڤ بە ئارامی و بێ هێڵنج و دوور له دڵەڕاوکێ و بێزاری ناژیت و ژیان بە عەبەسیەت و ئازار و نەهامەتی و تراجیدیا دەورورداوە و مرۆڤ کائینێکی خەفەتناک و گۆشەگیر و دابڕاوە و تەنیایی بوون سیمایەتی و هیچ ئایین و ئایینزا و ئایدۆلۆژیا و فیکر و ئایدیا و فەلسەفە و زانستێک و هیچ شتێک لە توانای دا نییە ئەو عەبەسیەت و ئازار و نەهامەتییەی ژیان لابەرێت و واتا بۆ ئەو ژیانە پووچ و بێ مانایە بدۆزێتەوە.
ئەی چارەسەر چییە وەک حەلێکی بوونگەرایی و وجوودی بۆ ئەو وجودەی سارتەر لای پووچ و عەبەساوی و بێ مانایە!؟
سارتەر لە ڕێگای پاڵەوانە نهلیستەکەیەوە، پێمان دەڵێت هەروەندەمان لەدەست دێت لەو ژیانە بێ ماناو پووچەیه، لە ڕێگای ئەدەب و هونەر و مۆسیکەوە، تۆزێک ئارامی بۆ دەروون بگەڕێنینەوە و گەر تاقە دەروازەیەکی خەلاس و ڕێگایەکی ڕزگاربوونیش هەبێت، ئەوە جگە لە ئەدەب و هونەر و مۆسیک، چیتر نییە بتوانێت ببێت بەو هێزەی بەسەر نیگەرانی و قەڵەقە وجودییەکاندا زاڵ بێت.
………
شەماڵ بارەوانی
