راپەڕینی جەماوەری لە ئێران و براوەی ستراتژیکی!.. عەبدولڕەحمان گەورکی

چاوخشانێک بەسەر ساڵێک راپەڕینی جەماوەری لە دژ بە دیکتاتۆرییەت لە ئێران!
عەبدولڕەحمان گەورکی، نووسەر و شرۆڤەکاری سیاسی

لە ساڵی ١٩٧٩ کە دیکتاتۆرییەتی حەمەڕەزاشای پەهلەوی لە لایەن خەڵکی ئێرانەوە رووخێنرا، ئەستەم بوو وابزانین کە پاشماوەکانی ئەم دەسەڵاتە جارێکیتر لە دژی خەڵکی ئێران بێنەوە گۆڕەپانەکە و لایەنگری بکەن لە دەسەڵاتی دیکتاتۆرییەتی مەزهەبی. بەڵام بەداخەوە لەم راپەڕینەی ئێستادا ئەوە روویدا و ژەهری خۆیان ڕژاندە ناو راپەڕین. هۆی ئەم کارە چ بوو؟
لای هیچ کەسێک شاراوە نییە کە پاشماوەکانی دەسەڵاتی دیکتاتۆریی شا بە ملیارەها دۆلار لە موڵک و ماڵی خەڵکی ئێرانیان دزی و چوونە وڵاتانی رۆژئاوا و لە پێنج دەیەی رابردوودا بەو داراییە دزراوانەی خەڵکی ئێران بوو کەوتنەوە سەر پێ!
نا با دەسەڵاتی پاشایەتی و نا بۆ دەسەڵاتی مەزهەبی!
هەروەک لە ساڵانی دواتر و تا ئەمڕۆش بە روونی بینراوە کە دەسەڵاتی دیکتاتۆرییەتی ئایینی، لەسەر هێڵی میراتی دیکتاتۆرییەتی حەمەڕەزاشای پەهلەوە پێکهاتووە و موڵک و ماڵی خەڵکیان تاڵان و بە سەدان هەزار کەسیان بێ ماڵ و حاڵ و ژمارێکی زۆریشیان کوشتار کردووە. کارنامەی ٤٤ ساڵی رابردووی دەسەڵاتی ئایینی بەڵگەنامەی حاشا هەڵنەگری ئەو راستییەیە کە هەر دوو دیکتاتۆرییەتی شا و دیکتاتۆرییەتی ئاخوندی تەواوکەری یەکتر و دوو دیوی دراوی سیستەمی دیکتاتۆریین و هۆکارێکی هاوبەش و دانەبڕاویان لە دوژمنایەتیکردنی گەلدا هەیە لە ئێراندا. هەر بۆیە دەبینین لە کات و ساتە دژوار و مێژووییەکاندا، بە پشتیوانیکردنی هەندێک کۆڕ و کۆمەڵی کۆلۆنیالیستی، دەبنە یارمەتیدەری یەکتر بۆ ئەوەی رێگە نەدەن گەل بگات بەو ئاوات و خواستەی لە مێژینەی هەیەتی!
ئەوەی لە ئاستی نێودەوڵەتی و ناوچەیی کۆدەنگی لەسەرە، “نەگەڕانەوەی چەرخی زەمەن” و “شۆڕشی نوێی دێموکراتیکی خەڵکی ئێرانە” بە تایبەتی لە دوای راپەڕینی ئەمجارەدا. هەر لەبەر ئەم هۆکارەیە کە خەڵکی ئێران بوێرانە دروشمی “نا با دەسەڵاتی پاشایەتی و نا بۆ دەسەڵاتی مەزهەبی” یان پێکەوە بەرز کردەوە.

رابردوویەکی راست و درووست!
خەڵکی ئێران هەرگیز لە رووخاندنی دەسەڵاتی دیکتاتۆریی حەمەڕەزاشا پەشیمان نەبوونەتەوە. ئەوان هەمیشە لە “شۆڕش”دا بوون بە ئێستایشەوە بۆ رووخاندنی دیکتاتۆرییەت لە ئێران و سەرەڕای سەرکوت و کوشتار، کۆڵیان نەداوە و دەستبەرداریش نابن. ئەمەیش پرۆسەیەکی یاسایی و سروشتیی بزووتنەوەی گەلانە لە پێناو گەیشتن بە سەرکەوتن لە بەرانبەر دەسەڵاتە دیکتاتۆرەکاندا. بەڕێز مەسعوود رەجەوی لەو بارەوە دەڵێ: “راپەڕین و راپەڕینی زیاتر و هاوکات بەرەنگاربوونەوە، واتا ئاگردان و هەنگاونان و دواجار رووخاندنی دەسەڵات”. ئەمە سروشت و نەخشەڕێگا و دواچارەنووسی ئەو خەبات و شۆڕشەیە کە لە ٤٢ ساڵ لەمەوبەرەوە سەری هەڵداوە و بە زۆرێک ئاگرە سوورەدا تێپەڕیوە. ئەو شۆڕشەی کە بە رووباری بە خرۆشی خوێنی شەهیدانیەوە، بەردەوامە، شکێنەرە، سووتێنەرە، سەر هەڵدەدات و دەپشکوێت لە هەموو شوێنێکدا. ئەمەیە رێگای سەرکەوتن”.

رۆڵی ژنان لە راپەڕیندا!
یەکێک لە لایەنە جیاکەرەوەکانی راپەڕینی ئەمجارە لە بەراورد لەگەڵ راپەڕینەکانی پێشوو، رۆڵی “ژنان”ە لە گۆڕەپانی سیاسی و بەرەنگاربوونەوەی دیکتاتۆرییەتدا. راستییەک کە موقاومەتی ئێران لە ساڵی ١٩٨٩ەوە بە دیاریکراوی “کەشف”ی کردووە و خستوویەتیە بواری جێبەجێکردنەوە و ئێستایش لە ریزی خەبات و بەرخۆداندا کاری پێدەکات وەک گۆڕانکارییەکی گەورە لە ریزەکانی موقاومەتدا. لەم پێوەندییەدا بەڕێز رەجەوی دەڵێت: “لە راپەڕینی ساڵی رابردوودا پێگەی ژنان بە تێکشکانی ئاستەنگەکانی فیۆدالی-ئاخوندی بەرەو ئەوە دەچێت کە خوێندنەوە و لێکدانەوەی چینایەتی و روانگەی چەوسێنەرانە تێپەرێنێت و پێگەی راستەقینە و پێویستی خۆی بگرێتەوە”. موقاومەتی ئێران بە پێچەوانەی تێڕوانینە شکڵی و کاڵاییەکان بۆ پێگەی ژنان، پێوەری شیاو و شایستەی ژنانی لە گۆڕەپانی پراکتیکی کۆمەڵایەتی و لە بەرەنگاربوونەوەی دیکتاتۆرییەتدا دۆزیوەتەوە.
پێگە و بایەخی هەر کەس و بزووتنەوەیەک لە بەرەنگاربوونەوەی دیکتاتۆرییەتدا، بەقەدەر ئەو نرخەیە کە لەم رێگایەدا پێشکەشی دەکات. بەڕێز مەسعوود رەجەوی لە پەیامی ئەمدواییەیدا وتی: “بۆ ئێمە، پێوەر، خەبات و خۆڕاگرییە لە بەرامبەر ستەمکاری و کۆلۆنیالیزم و کۆنەپەرستیدا. دژ بە دیکتاتۆرییەت و دژ بە وابەستەیی و دژ بە چەوساندنەوە”. کەوایە ئەڵتەرناتیڤی راستەقینەیش، هەڵقوڵاوی خەبات و بەرخۆدانە لە بەرانبەر دیکتاتورییەتدا کە پێی لە ناو شەقام و دڵی لە ناو خەڵکی ئێراندایە. سەردەمی وتەی زارەکی و دووبارەبوونەوەی پەیتاپەیتای دیکتاتۆرییەت و وابەستەیی لە ئێران بەسەر چووە و لەگەڵ سروشتی ئازادی و سەربەخۆییدا ناکۆکە و لە کۆمەڵگای ئێراندا هیچ کڕیارێکی نییە. لە راپەڕینی ئەمدواییەی خەڵکی ئێراندا جارێکیتر سەلمێندرا کە پڕوپاگەندەکارانی دیکتاتۆرییەت و وابەستەیی لە ئێران، بێ ئابڕووترن لەوەی بە دروشمی رەنگاوڕەنگ و بریقەدار بە شتێک بگەن!
بە وتەی رێبەری شۆڕشی نوێی خەڵکی ئێران، ئەڵتەرناتیڤ وەک بینایەک وایە کە پێویستی بە خشت و کەرەستەی خۆیەتی و یاسامەندیی خۆی هەیە. بە تەپ و تۆزکردن و ئیدیعاکردن دروست ناکرێت. قسەی روون لەم پێوەندییەدا ئەوەیە کە سیستەمی دیکتاتۆرییەت لە ئێران خۆی لە خۆیدا ناکەوێت. بەرەنگاربوونەوەی دیکتاتۆرییەت و درووستکردنی ئەڵتەرناتیڤ، پێویستی بە تێچوو و رێکخستن و هێز هەیە. رژێمی دیکتاتۆری لە ئێران بە چاوبڕین لە لایەنانیتر ناڕووخێنرێت. دەبێت قۆڵی لە هەڵکەیت و سینگت بکەیتە قەڵغان بۆی. باجەکەی بدەیت و خۆتی بۆ ماندوو بکەیت و هەوڵی بۆ بدەیت!

توندوتیژی یان رق و قینی پیرۆزی گەل!
ئەزموون سەلماندوویەتی ئەوانەی داوا لە خەڵکی ئێران دەکەن کە خۆیان لە توندوتیژی دوور رابگرن و رق و قینی پیرۆزی گەل بەرامبەر بە دەسەڵاتی دیکتاتۆری بە”توندوتیژی” ناو دەبەن، هەر ئەوانەن کە دوورن لە “شۆڕش” و “خەڵک” و بەم قسانە دەیانەوێت پێناسە و سروشتی خۆیان بشارنەوە. خەڵکی ئێران باش لە بیریانە کە “چۆن و بۆچی” خومەینی دژایەتیی خەباتی چەکدارانەی کرد لە دژی دەسەڵاتی دیکتاتۆرییەت شا و، لە ژێر دروشمی “هەموومان پێکەوە” رێبەڕایەتیی شۆڕشی بە تاڵان برد و دەسەڵاتێکی دیکتاتۆرییەتی دڕندەتری بەسەر خەڵکی ئێراندا سەپاند.

ستراتیژی راست و دروست و پراکتیکی!
وەک چۆن بەرەنگاربوونەوەی سیستەمێکی دیکتاتۆری زانستە، ستراتیژی بەرەنگاربوونەوەی دیکتاتۆریش بابەتێکە بۆ “کەشف کردن” و دۆزینەوە. سەرکەوتن بەسەر دیکتاتۆرییەت کاتێک مەیسەر دەبێت کە بەپێی ئەم پرەنسیپە بێت. ستراتیژیی (شانەکانی شۆڕش) لەو پرەنسیپەوە وەرگیراوە. ئەگەر رووخاندنی دیکتاتۆرییەت و دامەزراندنی دیموکراتیەت “بژاردەیەکی مومکین”ە، ئەوا بە دڵنیاییەوە لەسەر بنەمای ئەم “کەشفکردن”ەیە!
لە ژێر رۆشنایی ئەم کەشفکردنەدایە کە “خەباتی چەکدارانە و شۆڕشگێڕانە” لە دژی دیکتاتۆرییەت لە ئێران، پێویستە و دەبێت بە ئەرێنی وەڵام بدرێتەوە. چونکە سروشتی “چەکدارانە” و “شۆڕشگێڕانە”ەکەی، لەلایەن دیکتاتۆرییەتەوە بەسەر خەڵکی ئێراندا سەپێنراوە و هەر کەسێک و بزووتنەوەیەک دڵی بۆ گەل و نیشتمان لێبدات، پێویستە بە کردە کاری بۆ بکات و لە تانە و لۆمەی سازشکاران نەترسێت و سڵ نەکاتەوە. هەر کەمتەرخەمی و دواکەوتنێک لەم تێگەیشتن و کەشفکردن و کارکردنەدا، بە سوودی دیکتاتۆرییەتە! خەڵکی ئێران ئەم راستییەیان بە ئەزموون کردووە. هەربۆیە لە سەر شەقامی خەبات و شۆڕشدان و لە شێوەی (شانەکانی شۆڕش)دا بەرامبەر بە دیکتاتۆرییەت وەستاون. “بەستنەوەی سیاسەت بە شەڕافەت”یش بەرهەمی راستەوخۆی ئەم تێڕوانینەیە کە لە مێژوودا (نەمری) و (ئایندە) بۆ خۆی تۆمار دەکات.
کەوایە براوەی ستراتیژیی راپەڕین لە دژی دیکتاتۆرییەت لە ئێران، (موقاومەتی ئێران)ە، کە تیایدا هەم ژنان رۆڵی سەرەکییانە هەیە و هەمیش لەسەر بنەمای ستراتیژێکی دروست دامەزراوە کە رەگ و ریشەی لە ناوخۆی ئێران داکوتیەوە و توانیویەتی هەر لە سەرەتاوە خۆی لەگەڵ راستییەکان رێک بخات.

کۆتایی

Dengekan

دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.