گفتوگۆ لەگەڵ خاتوونی شاعیر جوانە کەریمات.. هەڤپەیڤین- كامەران حاجی ئەلیاس
Closed
جوانە كەریمات: لە قۆناغی سەرەتایی دا یەكەمین وانە كە سەرنجی ڕاكێشام، وانەی خوێندنی زمانی كوردی بوو
جوانە كەریمات: مناڵان زۆر حەزیان لە شیعر و چیرۆك و داستانە، بەڵام زیاترحەزیان لە شیعرە
خاتوونی شاعیری بواری منداڵان جوانە كەریمات، لە دایكبووی شاری كەركووكە. ساڵانێكە بەعیشقەوە ژوانی لەگەڵ شیعردا بەستووە، بەتایبەتیش لەگەڵ شیعری منداڵان .خوێندنی وانەی كوردی لەقۆناغی سەرەتایی بەشێوەی شیعر لەلایەن مامۆستاكەیەوە، وایلێكردووە هۆگری شیعر بێت. تائێستا دوو نامیلكەی شیعری تایبەت بە منداڵان بڵاوكردۆتەوە، دوونامیلەكەی تریشی ئامادەیە بۆ چاپ. ئەم خاتوونە شیعر نووسین بۆ منداڵان بە فاكتەرێكی گرنگ دەزانێت تاوەكو زمانیان پاراو بێت.. ئێمەش هەڤپیڤینێكی ئەدەبیمان سەبارەت بە ئەزموون وكار وچالاكییەكانی ئەنجام دا.
هەڤپەیڤین- كامەران حاجی ئەلیاس
*سەرەتا بازانین جوانە كەریمات چۆن ئاشنای دونیای ئەدەب بوو؟
- لە قۆناغی خوێندنی سەرەتایی و ئاشنابوونمان بە خوێندن، یەكەمین وانە كە سەرنج ڕاكێشام، وانەی خوێندنی زمانی كوردی بوو،كە بە شێوەی شیعریی نووسرابوون و بە وێنەی جوان و ڕەنگاوڕەنگ ڕازابووەوە. ئەوە جگە لەوانەی خوێندن، وانەی سروود و مۆسیقامان هەبوو. مامۆستای وانە ناوی مامۆستا عومەر بوو، ئەو مامۆستایە لە هەفتەغارەوە ماتۆرسیكل دەهات بۆ قوتابخانەی عەلی سەرا. ئەوكاتە، واتە “سەرەتای هەفتاكان ” خوێندن لە كەركووك بەزمانی كوردی بوو.
مامۆستا عومەر هەر جارە و شیعرێكی كوردیی مناڵانی دەهێنا، ئەوەندە بە جوانی بۆمانی دەخوێندەوە، هەر هەموو قوتابیان بەماوەیەكی كەم ئەزبەریان دەكرد. هەندێ جاریش شیعرەكانی بەئاوازەوە بۆ دەخوێندەوە، ئێمەش هەر بەو شێوە ئەزبەرمان دەكرد. ئەمە سەرەتای ئاشناییم بوو بە ئەدەب كوردیی، بەشێوەیەكی گشتی و ئەدەب و شیعری مناڵان بەشێوەیەكی تایبەت.
*بۆچی لە نێو ئەدەب دا شیعری منداڵانت هەڵبژارد ؟ - هەر لەبەر ئەو وانە بەپێزانەی مامۆستاكانی سەرەتایمان كە وانەكانیان بە ڕەوانی پێدەوەتینەوە، بۆنموونە مامۆستای وانەی وێنەكێشان، مامۆستا ئەلیاس و مامۆستای وانەی سروود و مۆسیقا مامۆستا عومەر. بۆیە من و برا بچووكەكەم حەزمام لە شیعری مناڵان و وێنەكێشان كرد و زۆرجار لە ماڵەوە لاسایی ئەو شیعرانەمان دەكردەوەو لەخۆمانەوە شیعری مناڵانمان دەنووسی و وێنەمان دەكێشا.
*پێتان وایە شیعر وەكو چیرۆك دەگاتە ناخی منداڵان ؟ - بەڵێ بێگومان، مناڵان زۆر حەزیان لە شیعر و چیرۆك و داستانە، بەڵام شیعر لە چیرۆك زیاتر. چونكە لە كاتی خوێندنەوەی شیعر دا، جگە لە مانا و ناوەڕۆكی شیعرەكە ڕیتیمكی دڵڕفێنی میوزیكشی لەگەلدایە. ئەمەش دەبێتە هۆی سەرنجی مناڵان بۆ بابەتە شیعرییەكە.
*ئەو بنەما و سیفەتانە چین، كەپێویستە لە شیعری منداڵاندا بوونی هەبێت؟ - كۆمەڵێك مەرج هەیە لە شیعری مناڵاندا پێویستە هەبن: لەوانە وشەی ئاسان و ڕەسەنی كوردی، هەروا بایەخدان بە تاو كێش و ناوەڕۆك. مەرجە لەناو قاڵبی هەموو شیعرێكدا مەبەستێكی ئاراستە هەبێت، تەنها وشە ڕیزكردن نەبێت. لەهەموو گرنگتر دوور بێت لە توندوتیژی، باشتر وایە گوزارشت لە خۆشەویستی و مرۆڤایەتیی و خۆسەویستیی خاك و وڵات بكات.
*چۆن دەڕوانیتە ئاستی شاعیرانی بواری منداڵان لە سەردەمی ئێستادا؟ - ئەوەی زیاتر بەلای منەوە گرنگە، كە شاعیری مناڵانمان هەیە و ئێستاش بەردەوامن لە نووسین و شیعرەكانیشیان زۆر باشە و تەنانەت هەندێكیان وەك شاعیری مناڵان دەركەوتوون. ئەوە سەرباری ئەوەی كە لە كەركووك بەداخەوە تەنانەت گۆڤارێكی مناڵانیشمان نییە.
*ئێوە خاوەنی دوو نامیلكەی شیعری منداڵانن (جوجەڵە و پەپولەی جوان) ئەگەر بكرێت ئاماژەیان پێبدەیت ؟ - بەڵێ ئەم دوو نامیلكەیەم كە تایبەتن بە شیعر بۆ مناڵان لەسەر ئەركی خۆم چاپم كردوون و هونەرمەند گرفتار كاكەیی برام وێنەی بەرگ و نیگارەكانی ناوەوەی بۆ كێشاوە، ئا لێرەوە سوپاس و دەسخۆشیی لێدەكەم.
(جووجەڵە) یەكەمین نامیلكەم بوو كە لەساڵی 2015 چاپم كرد، هەر لەبەر ئەوەی بینیم پێشوازییەكی گەرم لە یەكەمین كۆمەڵە شیعرییەم كرا و زۆرێك لە مناڵان شیعرەكانیان لەبەر كرد، بۆیە دووەمین نامیلكەشم ( پەپوولەی جوان) لە ساڵی 2024 چاپكرد، كە بەشی زۆری شیعرەكانی نێو ئەم نامیلكەیەشم گوزارشت لە خوشەویشتی نیشتمان و رێزگرتن وسۆز و ژینگە پارێزی دەكەن.
*تاچەند شیعر رۆڵ و كاریگەری خۆی دەبینێت بۆئەوەی منداڵ زمان پاراو و ڕەوانبێژ بێت؟ - زمانی بەشی زۆر لە شیعرە كوردییەكان بەزمانێكی پارا و جوانن نووسراەن، بە تایبەتی ئەگەر مناڵان ئەزبەری بكەن، زۆر كاریگەریی دەبێت بۆ ئەوەی مناڵان زمانێكی پەتی و ڕەوانیان هەبێت و لە دواڕۆژدا خۆشەویستی و وەفایەكیان بۆ زمانەكەی خۆیان هەبێت.
*پرۆژەی نوێت هەیە؟ - خوا یاربێت نامیلكەی سێیەم و چوارەمی شیعری مەنداڵانم لەهەگبەدایە، بەو هیواییەم زوو بكەوێتە بەر دیدی منداڵە چاوگەشەكانی كوردستان.
