كوردی هائیم و حەیران (5) …. هێمن عومه‌ر خۆشناو
گەلێکم بیستووە پەستی و بڵندیی دەوڵەتان، ئەمما
جیھان نەیدیوە پەستی وا میسالی حاڵی کوردستان
وەكوو هەموو جارێ، رەفیقەكەم منی دەخستە پێشێی تاكسی، تا شۆفێر وەقسەبێنم و بزانم لەو مەملەكەتی پڕ لە جەنجاڵی و هەرا و هۆریای ڕوحلەبەران، لەناو ئەو سێ چوار ملیۆن كوردانەی لێرە لە ئاستانەن، لە دیدەی هائیم و حەیرانیان ڕامێنین و خەبەری مەملەكەتیان بزانین و فرمێسكی سەربڕاویان وەبینین و دڵ و جەرگ و هەناویان بدوێنین و لە دیاریاندا حەیران حەیران دەنكە تەسبیحەكانی مێژوو ئاودیو بكەین و لەوسەری بۆ ئەوسەری، بێینەوە یا فەتتاحی و هەمان خەم و مەینەتان بە با كەینەوە.
بەسەر ئەو پردەدا ڕەت بووین، كە نزیك گۆڕستانی ئەبائەیووبی ئەنساری بوو، رۆحیانەتی نالیم دەهاتە خەیاڵ، ئەو وەختەی تازە لە حەجێ گەڕابۆوە، كتێبێكی لە بابەت سوڵتانان لە موسڵێ ڕا كەوتبووە لای ئەسعەدەفەندی و ئەویش خەنی بووبوو لە شاییان و قۆڵی لێ هەڵكردبوون و داوای سێ سەد قڕووشی لە بابی عالی كردبوو، نالییش هاتبوو بڵێ پارەكەت خوارد خوارد قیڕوسیا! ئەمما كتێبەكەم دەوێتەوە كتێب!
هێشتا هەر لەناو ئەو خەیاڵانەدا بووم، لە جیاتی ئەز لەوی بپرسم خەڵكی كوێی، ئەوی دەستێ خۆ وەپێش خست، لێ ئەمن بەرسڤم نەداوە و تێهەڵچوومەوە و لەویم پرسیاركرد و ئەویش بە توركییەوە هەڵیدایێ:
پەنجا ساڵە لێرەم و پەنجاو شەش بەهاریشە بەوەلەد بوویمە و باب و كالێ منیش خەڵكی سیواسێنە.
هەر كە ناوی سیواسێی هێنا، میری كۆرەم بە فكردا هات، میری كۆری رواندزێ، تا ئەلعانیش نەزانرا لە كیهە كەرخێ لە سیواسێ هاتە كوشتن و نە قەبری دیار ما و نە ئاسەوارەكیش!
كابرا هەر كە زانی كوردین، وامزانی كوورەی دیوانێ قسان گەرم دەكا، هێدی هێدی هاتە سەر كوردانی سیواس، ئەو چەند سەد هەزار كوردەی لە سیواسێنە و تا نهاش خەڵك هەر وا دەزانێ سیواس یەعنی توركستان! تەنانەت كاكی شوفێر دەیگوت لەگەڵ كوردان ماڵ بە ماڵێ وەین، هەر چوار دەوری ماڵێن كورد بوون، لەوەتەی لەوێ هەڵقەندراوین، هاتوچۆن نەبڕاوە، بێنن بە بۆنێ سیواسێ فرە دەبێ و هەوا و هەناسەكی وێندەرێ بارتەقای ساڵەكی ئەو ژیانەیە كە لە خەڵك بە ئەوروپای دەحەسبێنێ! لێ مەفتەن هەر مەفتەنە و وەڵات هەر شیرینە شیرین!
كاكۆ لە تەوێڵی دەخوێندرایەوە بەو بیست دەقەیەی لەگەڵی بووین، گەلەك كەیفی هاتبوو، بەڵام وەك ئەوەی توورەگەی هیواو ئاواتانی وەندا كردبی، دوو دڵ دیاربوو، وەختێ بە تاسەوە لە هەواڵی كوردانی سیواسمان دەپرسی، ئەوجار بە ترس و شەرمەوە وەك ئەوەی ئاوێكی ساردی پێدابكەی، گەرووی پڕ لە هەنسك ، چاوی بوونە گۆمی ئاوان، بە نەرمە دەنگێكەوە بە كوردییەكی خنكاوەوە، ئاوڕێكی لێ دامەوە:
-ئەزژی كوردم!
+چما بە كوردی قسان ناكەی خودێ ژتە ڕازی بێ؟!
هەناسەیەكی ساردی دەردا و بە ئاخ و داخەوە دواو گوتی:
هەمی ژ بیراما چوو! مخابن!
كاكیل كە ناوەكەیم لەفكر چووە، دیاربوو لە شەرمان و لە ترسان نەیدەتوانی زوو بڵێ كوردم، هەتا دەریبڕی وەخت بوو لە هەناوان سیق و دیق بكا، خۆزگەیەكی هەبوو دەیگوت سووڕ دەزانم دەیبەمە بن گڵی، ئەویش ئەوەبوو بەو دواییانە وەهۆش خۆ هاتیمەوە كە چما منداڵەكم فێری زمانی كوردی نەبووە؟! ئای كە توخم و تۆوم بڕایەوە و دارێكی كورد لەو ماڵەی من شین نەبوو و شین نەبوو، هەمووی نە ئەسڵی دەزانێ و نە فەسڵ، لەناو ئەم شارە جەنجاڵەدا هەر ئەوەیە ڕووحمان لەبەر ماوە، ڕووحێكی ئیستیرادكرای، رووحێك باب و كالان نەناسێ بە خوای قەسەم لیرەیەكی سوتاو ناهێنێ!
حاجیشم ئەودەم هاتەوە فكر و بەناوی وی هەڵمدایێ:
دڵم داوە، گوتم: باوکە ھەموومان بێکەسین لێرە
چ قەوماوە، گەلێ حەیفە، مەگریێ ھەروەکوو باران
گوتی بۆ غوربەت و ڕووتی نییە ئەفغان و ھاوارم
لە داخی حاکمی خۆمە، لە شان و شەوکەتی تورکان
گەلێکم بیستووە پەستی و بڵندیی دەوڵەتان، ئەمما
جیھان نەیدیوە پەستی وا میسالی حاڵی کوردستان
گەیشتینە جێی مەبەست و وەخت نەما بۆی تەواو كەم، كە زانی گەیشتین، سۆز و روحمی هەناوانی جوڵا و هاتە خوارێ و ئامێزی تێوەرینام و نەیتوانی هیچ شتێك دەرببڕێ و لە چاوانیدا دونیایەك خەم و كێوێك هائیمی و سەد ساڵ حەیرانیت لێ دەخوێندەوە. سێبەری هەموو فكر و خەیاڵی لە چاوانەوە بەسەر ئەو ڕوومەتە پێكداقوپایەیدا دەهاتەخوارێ و تا لەو كەرخی ڕەت بووین هەر تێنوەڕاما و ئێمەش بە هائیم و حەیرانی هووردە هووردە لەبەر چاوی بزربووین.
