سەردەمی پڕو پوچی “میدۆکراسی”ناونیشانی کتێبێکی ئالان دۆنۆیە،ئەم کتێبە وێنەیەکی پوختی ئەو دنیایە پێشکەش دەکات کە لەسایەی نیولیبڕالیزم پێکهاتوە. دنیایەک کە لەڕێکخستنی سیاسی و ڕۆشنبیی و هونەردا دا ،گەیشتۆتە ئاستی داڕوخان،سیاسەت Continue Reading »
Home / Articles Posted by Mahmud Abdullah
مرۆڤی بەڕۆبۆتکراو ،وێڵ بەدوای چێژو ،بەختەوەری “گا ئاسا”وەک نیچە دەیگوت:مرۆڤی مۆدێرن دەیەوێت بەختەوەربێت وەک گایەک. ژیان کورت دەکرێتەوە لەوەی تۆ بخۆیت و بخەویت،هیچ پێویست ناکات مەراقی کۆمەڵکوژی ملیۆنان مرۆڤ بیت Continue Reading »
جەنگ بەشێکە لەسروشتی مرۆڤ ،بەگوێرەی تیۆری جینەکانی داوکینز بێت،ئێمە بەرهەمی جینەکانین،وە جەنگ لەبناغەی نەخشەی خیلقەت دا هەیە.ئێمە وادروستکراوین خۆپەرست بین،- جینی خۆپەرست- لەوبارەیەوە زانیاری سەرنج ڕاکێشی تێدا و زۆر خوڕافیاتی- Continue Reading »
ئەبو بەکر کاروانی بەنمونە دەبێت سەرەتائەوە بڵێم لەبنەڕەتدا سیاسەتی اخوانەکان گەمژانەیە.چونکە وەک باربارا تۆکمان دەڵێت:هەموسەردەمێک داب و نەریتی خۆی هەیەوسیاسەت بەگوێرەی ئەوداب و،نەریتە دادەڕێژرێت.بەڵام ئەوان برا موسڵمانەکان بێ ئاوەزو گەمژانە Continue Reading »
چەمکی پەروەردەی “بانک”ی لای پاوڵۆ فرێری چەمکێکە بۆ جۆرێک لە پەروەردەو فێرکردن کەتێیدا مرۆڤ لەمرۆڤ دەخرێت و دەکرێت بەکاڵا یان میمۆرییەک .کە قوتابی تێیدا تەنها ڕۆڵی ئامێری خەزنکردن دەبینێت.ئەم جۆرە Continue Reading »
ئاشکرایە تاقە ڕێسایەکی مسۆگەر نییە بۆ بەختەوەربون.بەئەندازەی جیاوازی مرۆڤەکان ڕێگای بەختەوەریش هەن.هەربۆیە وەک فرۆید دەڵێت :ڕێسایەکی زێڕین نییە بۆ بەختەوەربون کە بەسەرهەمواندا بچەسپێت.بەدرێژایی مێژوو ،فەلسەفە و ئاینەکان لە لێگەڕیندابون بۆ Continue Reading »
دیدی جان جاک ڕۆسۆ لەبارەی بەڵگەی ئەقڵانی بۆمناڵان هێزی ئاوەز دوای هەموو هێزو وزەکانیتر گەشەدەکات،بۆیە ڕۆسۆ پێیوایە گەمژەییە ئێمە بەبەڵگەی ئەقڵانی بمانەوێت وزەو هێزەکانیتری مناڵ گەشە پێبکەین… ئەمە ڕێک پێچەوانەی Continue Reading »
لەم ڕۆژانەدا گوتاری نێرسالاری زاڵە،لەهەموو شوێنێک گوێمان لەزایەڵەی ئەم دەنگە نەشازە دەبێت لە هەموو لایەکەوە پەلاماری ژن دەدرێت. یەکێک بەناوی پارێزگاری لە ڕەوشتی کۆمەڵگاو،یەکێک بەناوی بە پاشابونی ژن و کردنی Continue Reading »
جینی خۆپەرەست ناونیشانی کتێبێکی( ریچارد داوکینز)ە. ناوەڕۆکی ئەم کتێبە باس لە جینەکان و کاریگەرییان لە سەر ڕەفتاری مرۆڤ دەکات. هەروەها جەخت لەوەدەکاتەوە کە سروشتی مرۆڤ خۆپەرستانەیە،بەهۆی ئەوەی جینەکان مرۆڤ بەرنامەدار Continue Reading »
“مرۆڤی پەروەردا نەکراو نامەنتیقییە.” فردریک نیچە ئاشکرایە کە تەنها پەروەردەیەکی دروست دەتوانێت ڕووی وڵات بگۆڕێت،هەتا بۆگۆڕینی جیهانیش ڕێگایەکیتر نییە جگە لەپەروەردە. پەروەردە دروستکردنی مرۆڤە ،ئەگەر سروشت پێکهێنەری بایۆلۆژی بێت،ئەوا پەروەردە Continue Reading »
پێویستە ڕێزی بەرامبەر بگرین. پێویستە لێبوردەبین.دەبێت بڕوامان بە ئازادی دەربڕین هەبێت.ئەمانە کۆمەڵێک دەربڕینی هەنوکەین لە پانتایی ڕۆشنبیری کوردیدا کە زۆرکەس”بێ توانایی و بێ جورئەتی”خۆی لەپەنایاندا دەشارێتەوە. سەیر ئەوەیە ئەم بیرکردنەوەیە Continue Reading »
کەس گومانی نییە کە کتێبی “تیۆری گشتی ” جۆن مینارد کینز- لە کاریگەرترین کتێبەکانی سەدەی بیست بو ،لە گۆڕەپانی سیاسەت و ئابوری. بەڵام خەڵک کەمتر دەزانێت کە کینز ئەو کتێبەی Continue Reading »
بێ تێگەیشتن لەمۆدێرنیتە، لەکێشەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوین تێناگەین،لەهێرشەکانی دەوڵەتی تورکیش هەروەها . کاتێک ئۆجالان دەڵێت سەدەی بیست ویەک سەرەڕای ئەگەری سەرکەوتن بۆکوورد ،ئەگەری جینۆسایدیش لەئارادایە.ئەمە تەنیا پەیوەست نییە بەفاشیزمی دەوڵەت نەتەوەی Continue Reading »
هەموو داهێنانێک باشە ئەگەر وەک ئامراز بمێنێتەوەو خزمەتی مرۆڤ بکات،بەڵام هەموو داهێنانێک خراپە ئەوکاتەی مرۆڤ دەبێتە ئامراز بۆ بەخێوکردنی و مرۆڤ دەبێتە خزمەتکاری.هەموو سیستەمێک کەدا ئەمەزرێت ،کە دائەهێندرێت دواجار دەگۆڕێت Continue Reading »
تاڵیبان ئەو گروپە توندڕەوە دواکەوتوە یە کە بۆ ماوەی پێنج ساڵ حوکمی ئەفغانستانیانکرد،ئەوانە گروپێک بون لەدواکەوتو ترین هەرێمەکانی ئەفغانستان .کاتێک دەستیان بەسەر ئەفغانستاندا گرت تاڵاویان بەخەڵکی ئەو وڵاتە چێشت،دۆزەخێکیان بۆژنان Continue Reading »
ڕەنگە بەزەحمەت جۆرێک سیاسەت بدۆزینەوە بێبەری بێت لەدرۆ،ئەوەش وەک هانا ئارێنت دەڵێت :”پەیوەندی بەسروشت و بوارو پێگەی سیاسەتەوە هەیە لەلایەک،لەلایەکیتر سروشت و بوارو پێگەی حەقیقەت.بۆیە نەک هەر سیاسیەکی دیماگۆجی، بەڵکو Continue Reading »
کاتێک دەڵێن دەبێت کورد وەک قیبلە نوما ڕوی لەباکوربێت،کەدەڵێن باکور ڕۆحی کوردستانە هەر لەخۆڕا نییە.لەبەر ئەوە نییە کە باکور بەشی هەرەگەورەی داگیرکراوە،لەبەر ئەوەیە کە تورکیا دوژمنەهەرە گەورەو بەهێزەکەی کوردستانە ،ئەوەی Continue Reading »
لەم ڕۆژانەدا “شەریف”ی عەلیباپیر ی زانای پینەکردنی خوڕافیات دەڵێت بەشانازیەوە باوکم خەونی بەخواوە بینیوە. سەرەتا دەڵێم:خودا لەخەوندا خۆتی٫ باوکت خەونی بینیوە ،نەک خوا.خەون بەدیهێنانی ئارەزویەکە،بەپێی تیۆرەکەی فرۆید.هەندێجار لەخەوندا ئاودەخۆیتەوە،چونکە جەستەت Continue Reading »
پیاوانی دینی شوێنکەوتەکانیان دەخەنە وەهمی ئەوەی کەڕۆژووی ئیسلامی ،هەمان ڕۆژو”خۆبرسیکردن”ی تەندروستییە ،کە لێکۆڵینەوە زانستیەکان پێشنیاری دەکەن،وە ئەوە دەشارنەوە لەشوێنکەوتوەکانیان کە ڕۆژی ئیسلامی پەیوەندی هەیە بە خراپبونی تەندروستی لەش،ژمارەیەک نەخۆشی، وەک Continue Reading »
بەشی سێیەم ڕوانگەی پ.د.ویلیام جارڤیس-William T. Jarvis , Ph.D ڕۆژوو دەستهەڵگرتنە لەخواردن وخواردنەوە ،بەشێوەیەکی ئارەوومەندانە،یان تەنها دەستهەڵگرتن لەخواردن بۆماوەیەکی دیاریکراو .ڕۆژوو پێشینەیەکی مێژوویی دورو درێژی هەیە ،بەهۆکاری جیاوازی مەزهەبی و Continue Reading »
کەمبونی ئاو وشۆک”هێدمە” کەمخواردنەوەی ئاو: دەزانین کە بەشی زۆری لەشی مرۆڤ لەئاو پێکهاتووە.ئاوی پاک و خاوێن هۆکاری چالاکیە کیمیاییەکانی جەستەیە.گواستنەوەی ماددەکان بۆ خانەکان و هەروەها بەپێچەوانەوەش لە ڕێگەی ئاوەوە شێوەدەگرێت. Continue Reading »
بەشی یەکەم زیانگەیاندن بەمێشک و شەکرە کاتێک جەستە برسی دەبێت،سەرەتا جەستەدەست دەبات بۆ پلی ساکاریدێک Polysaccharides” ،بەناوی گلیکوژن “گلوکۆز”و بەکاریدێنێت، کە لە جگەرداهەیە،بەڵام ڕێژەی گلیکوژن ئەوەندە نییە، کە وڵامی برسێتی Continue Reading »
ئەوانەی دەڵێن ئافرەتی سفور بێ ڕەوشتە” ئەوانەن هەردوبەشی مێشکیان لەتورەکەی گونیاندا “یەکگرتوی ئیسلامی جارێکیتر لەژێرناوی تاجی زێڕین ڤیستیڤاڵێکی بۆ کچانی باڵاپۆش ڕێکخست. هەڵبەت ئەو کچانە لەتەمەنێکی کەمەوە مێشکیان دەشۆردرێتەوە و Continue Reading »
گوایە ئەوی لەسەرتناتاجی زێڕینەهی عایشەو حەفسەوئەوی دینەبەڵام ئەی کیژۆڵەئەوە سۆزی بیری کۆڵەتاج نیە باجە باجی تۆڵەئەوەی ئەمڕۆ لەسەرتناتەختی پیاوبوبیری قەتیسماوی بەنناتاجی زەواجی نیکاح بوئەوە ڤیستیڤاڵی ئیمتیناعییضربهنیا ن باوەڕو بیری گون Continue Reading »
هەموو ئایدیۆلۆژیا فاشیستییەکان ،سەرەتا بۆ ئەنجامدانی تاوان پڕوپاگەندە یەک بڵاو دەکەنەوە ،کە دواتر پاساودەری تاوانەکەبێت ،لانیکەم لای زۆرینەی ساویلکە و نەزان .بۆئەوەی ڕەوایەتی بەتاوان بدرێت ،دەبێت پیلانێک هەبێت کە وابکات Continue Reading »
درۆکردن لاسایی سۆزی دەرونە. افلاتون مەسعود عبدالخالق یەکێکە لەنمونە دیارەکانی چەواشەکاری لەبواری فەلسەفەو مێژودا، ئەو پیاوە پێوایە دەبێت بڕوانامە پاکانەی بۆبکات، بۆیە بە گوێرەی سۆزی دەرون لێکۆڵینەوە دەکات و قسەدەکات، Continue Reading »
بەشی دووەم ئەو بێمتمانەییە بە زانیاری و هەواڵی گومڕاکەر،لە جەنگ عیراق dدەستی پێکردو، بەقەیرانی دارایی جیهانی زیادیکرد، وبە دوبارەبونەوەی بەرودوا “پڕۆژەی ترس”لەجەنگی زانیاری سەبارەت بە ڕاپرسی دەرچونی بەریتانیا لە یەکێتی Continue Reading »
“لیبڕاڵەکان هەمیشە خۆیان بە سیمبولی عەقڵانیەت زانیوە،بۆیەهەڵەکانی خۆیان نابینن” بەشی یەکەم لیبڕاڵەکان ، چ چەپگەرا کان، چ ڕاستگەراکان ،هەمیشە باڵەسیاسیەکانیتریان بەوە تۆمەتبارکردوە ، کە لایەنگری تیۆری پیلانگێڕین . واتا وابیردەکەنەوە Continue Reading »
“لەجیاتی بێزاری لەباوەڕیان،پێویستە زیاتر فێربیت لەبارەی سەرچاوەی باوەڕەکانیان “ لەزەمەنێکدا دەژین کە بەڕاستی زەمەنی زۆربڵێی و چەنەبازییە.وەک دەڵێن ئەقڵمان بۆتە ئاردی ناودرک و کۆنابێتەوە. بیروبۆچونەکان بەڕادەیەک لێک دورن کە ڕێگای Continue Reading »
جارێکیتر دوای زیاتر لەچوارەدە سەدە ،ئەقڵێک سەردەبڕدرێت.بەهەمان هەمان زهنیەت و ئیمان .چواردە سەدەلەمەبەو بەر محمدی کوڕی عەبدوڵا سەری” کەعب”ی بڕی لەبەر ئەوەی دژایەتی خوڕافیاتەکانی محمدی دەکرد.دوای زیاتر لەچواردە سەدە یەکێ Continue Reading »
لەوەڵامی ئەوانەدا کەدەڵێن قورئان پەرجوەو کەس ناتوانێت کتێبێکی ئاوا بنوسێت،یا بێنێت.زۆربەی موسڵمانان دیعایەی ئەوەدەکەن، کە ئەوقورئانەی ئێستا هەمان ئەو قورئانەیە کە لەسەرزمانی محمد خوێندراوەتەوە.مەلاکان هەنگاوێک زیاتر دەڕۆن و دەڵێن:”هیچ کەس Continue Reading »
لە هەرێمی کوردستان هەموو کاتێک ئیسلامیەکان دەسەڵاتبون لەناو دەسەڵات،لەڕێگەی پەروەردەکردنی تاکەکان لەسەر دونیابینی ئیسلامی کە لەواقیعدا دونیابینییەکی نادیموکراتی،نائەقڵانی، قەدەرگەرا، ،دژە کرانەوەو دژە ژنە. چونکە بۆهەر کەسێک شارەزایی ئیسلامی سیاسی بێت Continue Reading »
ئەوەی ڕابردوی لە دەستبێت جڵەوی ئایندە دەکات،ئەوەی بەسەر ئێستادا زاڵبێت جڵەوی ڕابردویکردووە.جۆرج ئۆروێل ڕۆمانی ۱۹٨٤ – ی “جۆرج ئۆروێل” ڕۆمانێکی بەناو بانگە و بۆ زۆرزمان تەرجەمە کراوە.ئەم شاکارەی ئۆروێل گەرچی Continue Reading »
لەتەواوی قورئاندا ناوی یەک ژن هاتوە بەبێ پیاوەکەی،ئەمەش واتا خودا چۆتە ژێر باری نەریتی عەرەب. ئەگەرچی مەلاکان پاساوی بەلاغییان هەیە ،بەڵام لەڕاستیدا پاساوەکان لەهەڵپەتەگەری زیاترنین ،. ناوهێنانی مریەمیش لەبەردوهۆیە ئەویش Continue Reading »
“بۆ ئەو عالمە ئیسلامیانەی دەڵێن خودا ناچاربو خوێن بڕێژێت” بیرکەرەوە ئەی مرۆڤ هەزارو چوارسەدساڵ لەمەوبەر،ئێمفۆڕێکم دروستدەکرد،و بە ئیزرائیلدا دەمنارد بۆ محمد،کاتێک محمد لە ئەشکەوت دەگەڕایەوە و دەچۆ ناو قوڕەیش چەند Continue Reading »
کاتێک ڕەخنە گران دەڵێن لەتەوڕات یان ئینجیلدا ،چیرۆکەکانی ناو قورئان هەیە و بەشێوەیەکی جیاواز باسکراوە ،یان کاتێک دەڵێن قورئان چیرۆکەکانی وەرگرتوە،یان کاتێک دەڵێین خودا بۆچی یەکجار ئاینی نەناردوە و بەردەوام Continue Reading »
پێشکەشە بە پێڵاوە مێژووییەکانی کورد پێڵاو.. لە تەک زمان وقسەکردندا ،پێڵاویش تایبەتمەندییەکە مرۆڤ لە ئاژەڵ لیک جیا دەکاتەوە . پێڵاو هۆی پێشکەوتنی مرۆڤ و دروستبوونی نەتەوەو گەشە کردنی شارستانییەتە . Continue Reading »
هەرگیز گومان مەکە دین ڕاست نەبێت.ئەوە گوناهە و تەوبە بکە.ئەوە چواردە سەدە زیاترە ئەو قفڵە دراوە لە مێشکی خەڵک. و پاسەوانی دەکات لەمێشک و ناهێڵێت بیرۆکەیەکی نوێ بچێتە ناو بیرۆکە Continue Reading »
بەشی دووەم ئەبێت ئەوەت پێبڵێم جوانترین ڕەوشت بۆمرۆڤ ئازادبونیەتی ،ئەخلاق دەبێت لەسەر بنەمای ئازادی پێکبێت،دەبێت لەسەربنەمای تێگەیشتنی خۆت پێک بێت نەک کەسانیتر،ئەگەرنا دەبێتە شتێکی ڕواڵەتی، جەندە ڕوکەش و ڕازاوەبێت لە Continue Reading »
سەردەشت وتی: من چاوەڕێی بکوژەکانی خۆم دەکەم ،چونکە مردن باشترە لەژیان لە سێبەری پیاوە بچوکەکان. لەو شوێنەی ترسنۆکەکان حوکمدەکەن یان دەبێ نەترسی،یان دەبێت بمریت،ئەگینا دەبیتە شتێکیکەمتر لەمرۆڤ،لەم پڕۆسەی بەئاژەڵکردنی مرۆڤەدا Continue Reading »
لەمێژووی کوردا داگیرکەرانی کوردستان هەمیشه سودیان لە خێڵ و سەرخێڵەکان وەرگرتووە بۆ ئەوەی دژایەتی ، یان ڕێگری پێبکەن لە گەشەکردنی هەستە نەتەوەییەکان و کلتوری هاوبەش . ئەو خێڵانە بەر لە Continue Reading »
هه موو دەقێک تەمەنێکی دیاریکراوی هەیە و گیرۆدەی کات و شوێنە ، ئەوەی دەق لە زەمەنێک دە گوازێتەوە بۆ زەمەنێکیتر تەفسیرە ، نەک خودی دەق ۰ بۆ یە دەبینین تەفسیرەکان Continue Reading »
مرۆڤ بۆی نییە ببێتە پارێزەری اخلاقی ئەوانیتر؛ بەڵکو ئەرکی هۆشیار کردنەوەیە ئەرکی بەرگری کردنە لەئازادی ئەوانیتر ۰ دەشێت خودی ڤیستیڤاڵەکە وەک ئازادی کەسی ببیندرێت، بەڵام مەبەستەکە دژی ئازادی بێت۰ سیاسیەکان Continue Reading »
ئایەتەکانی سروشت شتێکن کە ئێمە دەتوانین بە بێ ئاینیش بیانبینین و بیانخوێنینەوە ۰ هیچ معجیزەیەک گەورەترنییە لەسروشت ، بەڵام ئەو معجیزانەی سروشت کاتێک تەرجەمەی ناو دەقەکان دەکرێن هانی بیرکردنەوە نادەن Continue Reading »
ئەگەرچی بە پێی بانگەشەی ئاین خۆی ،بۆڕزگاری بەشەریەت لەگومڕایی،هاتووە.بەڵام خودی ئاین کە بریتییە لە گەشبینیەکی ساویلکانە سەبارەت بەچارەنوسی مرۆڤ، و لەهەمانکاتدا خراپترین جۆری گومڕایی لێدەکەوێتەوە، کەبریتییە لە دۆگمایی. بانگەشەی ئاین Continue Reading »
زۆرینەی ئاینەکان لەناو خێڵەکان سەریان هەڵداوە،خێڵەکانیش کانگای ئەفسانەکانن،هەربۆیە ئاینەکان وەڵامدەرەوەی پێویستییە ڕۆحیەکانی کۆمەڵگای خێڵەکین،چەندە کۆمەڵگایەک خێڵەکی بێت هێندە لەئاین نزیک دەبێتەوە و بە پێچەوانەشەوە.بۆتاکیش هەروایە.لەبەئەوە تا زیاتر ئاین وڵامی پێویستە Continue Reading »
قورئان ڕوی لە کۆمەڵی عەرەبی بەدەوییە،لەناو عەرەبیشدا ڕوی لە پیاوانە ،کاتێک خوای محمد دەڵێت :”ئەی باوەڕداران”ڕوی لەپیاوانە نەک لەهەردو ڕەگەز،چونکە کاتێک مژدەی پاداشت دەدات بەباوەڕدارانێک کە بانگی کردون پاداشتەکە بریتییە Continue Reading »
نزیکەی هەشت هەزارساڵە پیاوی بچوک خەریکی بچوکردنەوەی تۆیە، لەم ماوەیە دا وەک ئایدیۆلۆگێک خەریکی تیۆریزە کردنی بچوککردنەوەی تۆیە، هەموشتێکی کردۆتە نێر تەنانەت بیرکردنەوەش”هەردەڵێی هەردو بەشی مێشکی لەتورەکەی گونیدایە” ،ئەرێ ژنی Continue Reading »